ΠΟΙΜΑΝΤΟΡΙΚΗ ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ (118/2014)

Ὁ Σεβ. Κυθήρων Σεραφείμ γιά τήν ἐκδημία
τοῦ ἀειμνήστου Κυθήριου Ἁγιορείτη Ἡγουμένου π.Γεωργίου Καψάνη
Ποιμαντορική Ἐγκύκλιος (ὑπ' ἀριθ. 118/2014) 

Ἀγαπητοί μου Ἀδελφοί καί Συλλειτουργοί,
Ἀδελφοί μου Χριστιανοί, Τέκνα ἐν Κυρίῳ ἀγαπητά 

Κατά τήν σημερινή Κυριακή τῶν Ἁγίων Πάντων, ἡ ὁποία εἶναι ἡ ἀκροτελεύτιος Κυριακή καί ἡμέρα τοῦ Πεντηκοσταρίου, σᾶς εὔχομαι πλούσια τά Θεῖα Δωρήματα τῆς Χάριτος τοῦ Θεοῦ, διά τῶν πρεσβειῶν Πάντων τῶν Ἁγίων τῆς Ἐκκλησίας μας, τῶν ὁποίων τήν Ἱεράν Σύναξιν ἑορτάζομεν. Καί νά εἶναι εὐλογημένη ἡ σύντομη νηστεία τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων ἤ τοῦ θέρους, ὅπως εἶναι γνωστή ἐδῶ στά νησιά μας, πού ἀρχίζει ἀπό τήν αὐριανή ἡμέρα καί φθάνει μέχρι τήν ἑορτή τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων.

Εἰς τήν Ποιμαντορικήν αὐτήν Ἐγκύκλιον ἐπιθυμῶ νά σᾶς παρουσιάσω ἁδρομερῶς μία μεγάλη Ἁγιοπατερική μορφή καί προσωπικότητα τοῦ Ἁγίου Ὄρους, ἡ ὁποία ἐβάδισε καθ' ὅλην τήν ζωήν της εἰς τά ἴχνη τῶν Ἁγίων τῆς Ἐκκλησίας μας, τῶν Μεγάλων Πατέρων καί τῶν Ὁσίων Ἀσκητῶν καί Ἐγκρατευτῶν καί ἀνεπαύθη ἐν Κυρίῳ τήν ἁγία ἡμέρα τῆς Πεντηκοστῆς, μόλις πρό ἑβδομάδος. Πρόκειται διά τόν ἐπί 40ετίαν διατελέσαντα Ἡγούμενον τῆς Ἱερᾶς Κοινοβιακῆς Μονῆς Ὁσίου Γρηγορίου Ἁγίου Ὄρους  ἀείμνηστον Ἀρχιμανδρίτην π.Γεώργιον Γρηγοριάτην (Καψάνην εἰς τό ἐπώνυμον, καταγόμενον ἐκ πατρός ἀπό τήν Ἁγίαν Πελαγίαν -Καψανάδικα- Κυθήρων).

Εἰς τό σημεῖον αὐτό θά δώσω τόν λόγον εἰς τόν προσφιλέστατον καί σεβαστόν μοι Μητροπολίτην Φθιώτιδος κ.Νικόλαον, ἀγαπητόν μαθητήν τοῦ κοιμηθέντος εἰς τήν Θεολογικήν Σχολήν τοῦ Πανεπιστημίου Ἀθηνῶν καί πνευματικόν του ἀδελφόν διά νά μᾶς παρουσιάσῃ τά βιογραφικά του στοιχεῖα καί τήν πνευματικήν σκιαγραφίαν  τοῦ μεγάλου αὐτοῦ Ἁγιορείτου Πατρός.

«Ὁ ἀείμνηστος Προηγούμενος-Ἀρχιμανδρίτης τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Ὁσίου Γρηγορίου τοῦ Ἁγίου Ὄρους π. Γεώργιος Καψάνης, ὁ ὁποῖος τά ξημερώματα τῆς Πεντηκοστῆς 8 Ἰουνίου ἀνεπαύθη ἐκ τῶν κόπων του καί ἐπορεύθη εἰς τήν χώρα τῶν ζώντων, ἦταν μία ξεχωριστή φυσιογνωμία καί πολυσήμαντη προσωπικότητα τοῦ Ἁγιορείτικου Μοναχισμοῦ καί τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος.

Προερχόμενος ἀπό τήν Ἀκαδημαϊκή κοινότητα τοῦ Πανεπιστημίου Ἀθηνῶν ἐγκατέλειψε τά πάντα καί ἀφιερώθηκε στήν Ἐκκλησία, στήν ὁποία ἐθεράπευσε τήν ἐπιστήμη τῆς Θεολογίας καί τήν ἐπιστήμη τοῦ μονήρους βίου, γενόμενος Καθηγητής τοῦ Μοναχισμοῦ καί μέγας διδάσκαλος τῆς Ὀρθοδοξίας.

Κατά τήν διάρκεια τῆς βραχυχρόνου ἐν τῷ κόσμῳ διακονίας του καί τῆς τῶν τεσσαράκοντα ἐτῶν εἰς τήν Ἱεράν Μονήν Ὁσίου Γρηγορίου ἡγουμενείας του ἐδόξασε τό ὄνομα τοῦ Θεοῦ καί πολλούς ὡδήγησε εἰς τόν δρόμον τῆς ἐν Χριστῷ ζωῆς ἀναδειχθείς πατήρ Πατέρων, Ἐπισκόπων, Πρεσβυτέρων, Διακόνων, Μοναχῶν, Μοναζουσῶν, Καθηγητῶν, Στρατιωτικῶν, πολιτικῶν, ἀνθρώπων κάθε μορφώσεως, τάξεως καί ἡλικίας «ὧν οὐκ ἔστιν ἀριθμός».

Ὁ π. Γεώργιος γεννήθηκε στό Παλαιό Φάληρο τῶν Ἀθηνῶν ἀπό γονεῖς ἀνωτάτης μορφώσεως καί Χριστιανικῆς παιδείας.

Ὁ πατέρας του εἷλκε τήν καταγωγή του ἀπό τά Κύθηρα καί ἡ μητέρα του ἀπό τή Νάξο. Ἀπό τήν ἐφηβική του ἡλικία ἐγνώρισε τόν ἀείμνηστο Μητροπολίτη πρώην Λήμνου καί Ἐκκλησιαστικό Ἱστορικό τῆς νεωτέρας Ἑλλάδος Βασίλειο Ἀτέση, τοῦ ὁποίου ἡ ἀγάπη πρός τήν Ἐπιστήμη καί τό ἔνθεο παράδειγμα πολύ τόν ἐνέπνευσε νά ἀκολουθήσει τόν δρόμο τῆς θεολογίας. Μετά τήν Θεολογική Σχολή Ἀθηνῶν μετέβη στό ἐξωτερικό γιά εὐρύτερες σπουδές στόν τομέα τῆς Ποιμαντικῆς.

Μέ τήν ἐπιστροφή του στήν Ἀθήνα διορίσθηκε βοηθός καί συνεργάτης στήν ἕδρα τῆς Ποιμαντικῆς καί τοῦ Κανονικοῦ Δικαίου ὑπό τόν Κανονολόγο Καθηγητή Κωνσταντῖνο Μουρατίδη, πλησίον τοῦ ὁποίου συνέγραψε τήν διατριβή του μέ θέμα: «Ἡ Ποιμαντική τῶν Φυλακισμένων».

Στήν Θεολογική Σχολή ὁ κ. Γεώργιος Καψάνης ἦταν ὁ πρῶτος πού προώθησε τούς φοιτητάς στήν βιωματική Ὀρθόδοξη Πατερική Θεολογία, μέ εὐκαιρίες πνευματικῆς καί λατρευτικῆς ζωῆς καί ἄλλες ἐκδηλώσεις, πού ἐνίσχυαν τό φρόνημα γιά πνευματικό ἀγῶνα καί ἐξάσκησι τῶν ἀρετῶν.

Οἱ μύστες τῆς Θεολογίας Καθηγητές προσέφεραν γνώσεις, ὁ δέ κ.Γεώργιος Καψάνης προσέφερε λειτουργικές καί ἐκκλησιαστικές ἐμπειρίες, γιά τίς ὁποῖες ὅλοι ἐμεῖς οἱ φοιτηταί τῶν ἐτῶν 1968-1972 τοῦ εἴμεθα εὐγνώμονες. 

Παράλληλα μέ τήν ἐνασχόλησί του στό Πανεπιστήμιο ἵδρυσε τό Ἵδρυμα «Παντοκράτωρ», στήν περιοχή τοῦ Παλαιοῦ Φαλήρου, στό ὁποῖο ἐπεδόθη μέ ζῆλο στήν ὀργάνωση ὁμιλιῶν, κύκλων νέων, ἐπιστημονικῶν ἑσπερίδων καί ἄλλων πνευματικῶν ἐκδηλώσεων.

Τό ἔτος 1972 στό προσκλητήριο τοῦ τότε Ἀρχιεπισκόπου Ἀθηνῶν Ἰερωνύμου τοῦ Α' πρός τούς Θεολόγους καί ἐπιστήμονες νά στελεχώσουν τίς τάξεις τοῦ Ἱεροῦ Κλήρου, μεταξύ τῶν πρώτων ἀνταποκρίθηκε ὁ φιλομόναχος καί εὐσεβής Διδάκτωρ τῆς Θεολογίας κ.Γεώργιος Καψάνης.

Στήν Ἱερά Μονή Πεντέλης ἐκάρη Μοναχός ἀπό τόν ἴδιο τόν Ἀρχιεπίσκοπο Ἰερώνυμο καί ἐν συνεχεία τήν Β' Κυριακή τῶν Νηστειῶν χειροτονήθηκε Διάκονος πάλι ἀπό τόν Ἀρχιεπίσκοπο Ἰερώνυμο στόν Μητροπολιτικό Ναό Ἀθηνῶν καί Πρεσβύτερος τό Σάββατο τοῦ Λαζάρου στόν Ἅγιο Ἀλέξανδρο Παλαιοῦ Φαλήρου ἀπό τόν Ἐπίσκοπο Εὐρίπου Βασίλειο, σημερινό τιτουλάριο Μητροπολίτη Εὐρίπου. Μέ τήν παρουσία τοῦ Ἱερομονάχου π. Γεωργίου καί τήν στήριξη τοῦ ρέκτου Ἡγουμένου π.Θεοκλήτου Φεφέ ἡ Ἱερά Μονή Πεντέλης κατέστη τό κέντρο τῶν φιλομονάχων φοιτητῶν τῆς Θεολογικῆς Σχολῆς.

Ὁ π. Γεώργιος ἐνέταξε στήν Μοναχική ζωή τά δύο πρῶτα πνευματικά του παιδιά, τόν ἀσκητικό π. Πανάρετο ἀπό τήν Κοζάνη καί τόν ἁπλοϊκό π. Μελέτιο ἀπό τή Λάρισα, σημερινό Ἐπίσκοπο Κατάγκας τῆς Ἀφρικῆς.

Ἡ γνωριμία του μέ τόν μακαριστό Μητροπολίτη Χαλκίδος Νικόλαο Σελέντη, ὁ ὁποῖος λόγῳ τῆς φιλίας του μέ τόν π. Θεόκλητο τακτικά ἐπεσκέπτετο τήν Ἱερά Μονή καί ἡσύχαζε ἀπό τόν κόπο τῆς διοικήσεως ἐκεῖ, συνετέλεσε ὥστε νά ἀποδεχθῇ πρόσκληση τοῦ Νικολάου νά μετατεθῇ στήν Ἱερά Μητρόπολη Χαλκίδος γιά νά ἐπανδρώσει μία ἱστορική παλαιά Μονή τοῦ Ἁγίου Γεωργίου Ἁρμᾶ.

Ἔτσι στό τέλος τοῦ ἔτους 1972 ἐγκαθίσταται στήν Ἱερά Μονή Ἁρμᾶ καί στίς 8 Ἀπριλίου τοῦ 1973 ἐνθρονίζεται Ἡγούμενος, ἀφοῦ προηγουμένως, τήν Κυριακή τό πρωῒ Δ' Νηστειῶν στήν Χαλκίδα ὁ ἀείμνηστος Νικόλαος τόν προχειρίζει Ἀρχιμανδρίτη καί Πνευματικό καί τήν ἴδια ἡμέρα χειροτονεῖ τόν Μοναχό Πανάρετο Διάκονο.

Ἡ χαρά τοῦ Μητροπολίτου, τοῦ Ἱεροῦ Κλήρου καί τοῦ λαοῦ ἦταν ἀπερίγραπτη. Ὁ Νικόλαος μετά δακρύων εὐχαριστοῦσε τόν π. Γεώργιο γιά τό μεγάλο δῶρο τῆς παρουσίας του.

Γιά τό λίγο διάστημα πού ἔμεινε στή Μονή τοῦ Ἁρμᾶ ἡ Χαλκίδα ἔζησε ἡμέρες πνευματικῆς ἀνατάσεως.

Ὁ π. Γεώργιος ἐσχημάτισε τήν πρώτη ἀδελφότητα μέ τούς Μοναχούς Παῦλο σημερινό Μητροπολίτη Σιατίστης, Πανάρετο, Μελέτιο, Τιμόθεο, Νεκτάριο, Συμεών, Νικόδημο, καί Γρηγόριο.

Ὁ ἅγιος Γεώργιος Ἁρμᾶς ἔγινε κέντρο λειτουργικῆς καί πνευματικῆς ζωῆς. Τό ἄλλοτε ἔρημο Μοναστήρι πῆρε ζωή. Ἄρχισε ἡ ἀνοικοδόμηση νέας πτέρυγας καί ἡ ἀνακαίνιση τοῦ Καθολικοῦ. Οἱ ὁλονυκτίες προσείλκυαν πολλούς νέους ἐκ Χαλκίδος καί ἐξ Ἀθηνῶν.

Ἡ ἀκτινοβόλος παρουσία τοῦ π. Γεωργίου καί τῶν Μοναχῶν πολλούς ἀνθρώπους ἀνέπαυαν καί χειραγωγοῦσαν στήν ἐν Χριστῷ ζωή.

Τόν Ἰούλιο τοῦ 1974 ξέσπασε ἡ μεγάλη ἐκκλησιαστική καταιγίδα. Μεταξύ τῶν 12 ἐκπτώτων Μητροπολιτῶν ἦταν καί ὁ Χαλκίδος Νικόλαος.

Ὁ π. Γεώργιος μή θέλοντας νά συμπράξει μέ τή νέα κατάσταση ἀνεχώρησε μέ ὁλόκληρη τήν ἀδελφότητα γιά τό Ἅγιον Ὄρος.

Ἡ τελευταία ὑπογραφή τοῦ Νικολάου πρό τῆς ἀπομακρύνσεώς του ἦταν τά Ἀπολυτήρια τοῦ π. Γεωργίου καί τῆς συνοδείας του.

Στό Περιβόλι τῆς Παναγίας τόν ὑποδέχθηκαν οἱ Ἁγιορεῖτες Μοναχοί καί τοῦ παρέδωσαν τήν Ἱερά Μονή τοῦ Ὁσίου Γρηγορίου, ὅπου ἐπί 40 χρόνια ἡγουμένευσε, ἐχειροθέτησε δεκάδες Μοναχούς καί ἀνέδειξε τήν ἱστορική καί ἁγιασμένη Μονή τοῦ Ὁσίου Γρηγορίου ὡς τόπο γαλήνης, πνευματικότητος, προσφορᾶς καί ἁγιασμοῦ.

Ἡ προσφορά του ἐκεῖ θά ἀξιολογηθεῖ ἀπό ἀνθρώπους πού τόν ἔζησαν ἐκ τοῦ σύνεγγυς.

Ἡ Ἐκκλησία σύμπασα, ὅμως, μαρτυρεῖ γιά τήν ἀγάπη του πρός κάθε προσερχόμενο καί ἐκζητοῦντα τήν σωτηρία, γιά τήν συμπάθειά του πρός τούς ἐξαρτημένους ἀπό τά ναρκωτικά νέους, γιά τούς ὁποίους εἶχε εἰδική μέριμνα καί φιλοξενία στόν ξενῶνα τῆς Μονῆς, γιά τήν συμπαράστασή του στήν ἐξωτερική Ἱεραποστολή μέ τήν ἀποστολή, μετά τόν ἀδόκητο θάνατο τοῦ π. Κοσμᾶ, τοῦ ἀδελφοῦ τῆς Μονῆς σημερινοῦ Ἐπισκόπου Κατάγκας Μελετίου, γιά τήν ὑπεράσπιση τῆς Ὀρθοδόξου πνευματικότητος μέ δημοσιεύματα, ἐπιστολές καί ὁμιλίες τοῦ ἰδίου καί ἐπιλέκτων ἀδελφῶν τῆς Μονῆς, γιά τήν πατρική προστασία πολλῶν γυναικείων Μοναστηριῶν, τίς ἀδελφές τῶν ὁποίων καθοδηγοῦσε πνευματικά, γιά τήν ἐκδαπάνηση του στόν ἀγῶνα τοῦ ἁγιασμοῦ καί τῆς σωτηρίας.

Ὁ π. Γεώργιος ὑπῆρξε μία ἰσχυρή προσωπικότητα τοῦ Ἁγίου Ὄρους μέ χριστιανική συνέπεια, διδακτική παρουσία, ἠχηρό λόγο, κοινωνική συναντίληψη καί ἐκκλησιολογική θεολογία.

Τό ὄνομά του ἦταν συνυφασμένο μέ τό γνήσιο ἐκκλησιαστικό φρόνημα, τήν ἀκίβδηλη καί ἀνυπόκριτη ἀγάπη, τήν ἀθώα παιδική εὐθύτητα, τήν ἀνυστερόβουλη προσφορά καί τήν χριστομίμητη ἀνεξικακία.

Ἡ εὐαισθησία του στά θέματα τῆς Ὀρθοδόξου Θεολογίας τόν ὤθησε νά γράψει εὐθαρσῶς καί νά θίξει μέ εὐγένεια καί εὐπρέπεια τίς ἐκτροπές ἀπό τούς Ἱερούς Κανόνες καί τίς τάσεις ἐκκοσμικεύσεως, πού κατά καιρούς παρατηροῦνται μέσα στήν ἴδια τήν Ἐκκλησία.

Ἦταν αὐστηρός καί ἀμετάθετος ἀπό τίς ἀρχές τῆς Ἐκκλησίας, δέν ἦταν ὅμως ποτέ φανατικός καί πείσμων.

Ὅλες του τίς σκέψεις τίς περνοῦσε μέσα ἀπό τό κόσκινο τῆς νοερᾶς προσευχῆς, τῆς μυστηριακῆς καθάρσεως καί τῆς λειτουργικῆς βιωματικῆς ἀναπλάσεως τῆς ψυχῆς καί τοῦ νοός του. Μέ τόν τρόπο αὐτό εὕρισκε «τήν σύνεσιν ἐν τῷ μυστηρίῳ τοῦ Χριστοῦ» (Ἐφεσ. 3,4). 

Κανένας δέν ἠμπορεῖ νά μήν ἀναγνωρίσει τήν σύνεση καί διάκριση τοῦ π.Γεωργίου. Σέ ὅλα τά κείμενά του, στά ἐλεγκτικά ἄρθρα του, στά ποιμαντικά καί κανονικά ἔργα του διαπιστώνεται ἡ γλυκύτητα τῶν λόγων του καί ἡ εὐγένεια τοῦ χαρακτῆρος του.

Πρᾶος καί ταπεινός τῇ καρδίᾳ «ἔχων τό μυστήριον τῆς πίστεως ἐν καθαρᾷ συνειδήσει» (Α' Τιμόθ. 3,9)  ἐδίδασκε τήν εὐσέβειαν ἀπό νεότητός του μέχρι τῆς τελευταίας ὀδυνηρῆς περιόδου τῆς ζωῆς του μέ τήν δύναμη τῆς Θείας Χάριτος καί τῆς «ἐσωτέρας γνώσεως».

Ἐστάθηκε ὑπεράνω «πάσης ἀρχῆς καί ἐξουσίας καί δυνάμεως καί κυριότητος καί παντός ὀνόματος» (Ἐφεσ. 1, 21) διά τόν Κύριον καί διά τήν Ὀρθόδοξο πίστη.

Ὁ προσφιλέστατος Γέροντας Ἀρχιμανδρίτης π. Γεώργιος Καψάνης ἐπέρασε στήν ἱστορία ἀφήνοντας πίσω τά ἴχνη μιᾶς ἁγίας διαβάσεως.

Ἡ κοινωνία τῆς πίστεώς του καί τῆς ἀγάπης του γίνεται ἐνεργή καί μετά τήν κοίμησή του, γιατί πιστεύομε, ὅτι εὗρε παρρησίαν ἐνώπιον Θεοῦ καί πρεσβεύει ὑπέρ ἡμῶν. 

Ἄς ἀναπαύεται μετά τῶν ἀπ᾿ αἰῶνος ἁγίων εἰς τήν ἀγήρω μακαριότητα».

Ἀγαπητοί μου ἀδελφοί,

Ὁ Σεβασμιώτατος ἅγιος Ἀδελφός Μητροπολίτης Φθιώτιδος κ.Νικόλαος ἐσκιαγράφησεν ἐν χάριτι, κατά τόν καλλίτερο τρόπο, τόν ἀείμνηστο Κυθήριο Ἁγιορείτη Γέροντα Ἀρχιμ. π.Γεώργιο Καψάνη.

Ἡ ταπεινότης μου ἐγνώριζε ἀπό λαϊκόν τόν ἅγιον Ἡγούμενον π.Γεώργιον καί ὡς Διάκονος παρευρέθην εἰς τήν Μοναχικήν του κουράν στήν Ἱερά Μονή Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου Πεντέλης ἀπό τόν μακαρίᾳ τῇ λήξει γενόμενον Ἀρχιεπίσκοπον Ἀθηνῶν καί πάσης Ἑλλάδος κυρόν Ἰερώνυμον τόν Α'.

Εἰς τό Ἅγιον Ὄρος ἐπισκεπτόμουνα καί τήν Ἱεράν Μονήν Ὁσίου Γρηγορίου ἐπί Ἡγουμενείας του. Ἔτρεφα βαθύ σεβασμό γιά τόν Σεπτό αὐτό Γέροντα, ὁ ὁποῖος ἄφησε τήν Πανεπιστημιακή ἕδρα, ἀπεποιήθη τήν Ἐπισκοποποίησίν του καί ἀφοσιώθηκε εἰς τό Μοναχικόν πολίτευμα ὡς καθοδηγός καί ἀλείπτης Μοναχῶν.

Ἡ πρώτη μου προσκυνηματική ἐπίσκεψις καί Ἀρχιερατική Θεία Λειτουργία εἰς τό Ἅγιον Ὄρος ἔγινε εἰς τήν Ἱεράν Μονήν Ὁσίου Γρηγορίου, δέκα μόλις ἡμέρες μετά τήν χειροτονίαν μου ὡς Μητροπολίτου Κυθήρων (2 Ἰουλίου 2005). Ὁ ἅγιος Καθηγούμενος π.Γεώργιος μέ ὑπεδέχθη τότε μέ πολλή χαρά καί ἐγκαρδιότητα δι' ἕνα ἀκόμη λόγον, διότι ἡ Ἁγία μας Ἐκκλησία μέ ἀνέδειξε Μητροπολίτην Κυθήρων, Ἐπίσκοπον τῆς γενέτειρας του. Μαζί μέ ὅλα τά ἄλλα μοῦ προσέφερε εἰς ἀνάμνησιν Ἀρχιερατικό Ἐγκόλπιο ἀπό ἐλεφαντοστοῦν διά τήν περίοδον τῆς Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς.

Ἀπό ἐκείνην τήν ἡμέραν δέν ἔπαυσα νά τόν προσκαλῶ εἰς τά Κύθηρα. Ἡ ὑγιεία του ὅμως, πού ἄρχισε ἀπό τότε νά ἐπιβαρύνεται, δεδομένου ὅτι ὑπεβλήθη σέ χειρουργικές ἐπεμβάσεις εἰς τά γόνατά του, δέν τοῦ ἐπέτρεψε νά ἐκπληρώσῃ τόν διακαῆ πόθον του νά ἐπισκεφθῆ τήν ἰδιαίτερη πατρίδα του, τά Κύθηρα καί τήν Μυρτιδιώτισσά μας, πού τόσο ἐσέβετο καί ἐτίμα.

Ἀδελφοί μου,

Ἡ Ἱερά Μητρόπολίς μας καί τά Κύθηρα σεμνύνονται διά τόν ἐκλεκτόν αὐτόν καί εὐκλεᾶ γόνον τῶν Κυθήρων, τόν ἀείμνηστο καί πολυσέβαστο Γέροντα π.Γεώργιο Καψάνη, τόν διακεκριμένο Ἁγιορείτη, τόν Ἁγιοπατερικό Θεολόγο καί ἐπιστήμονα, τόν ἀκλόνητο ἀγωνιστή καί ἀκατάβλητο πρόμαχο τῆς Ὀρθοδοξίας, τόν ἄγρυπνο φρυκτωρό τῆς Ὀρθοδόξου Δογματικῆς καί Κανονικῆς Διδασκαλίας τῆς Ἐκκλησίας μας, τόν ἄριστο Δογματολόγο, Ἐκκλησιολόγο καί Κανονολόγο Αὐτῆς, τόν σύγχρονο Ὀρθόδοξο Ἀσκητικό Πατέρα τῆς Ρωμηοσύνης.

Ἡ Τοπική μας Ἐκκλησία θά τελέση τό 40νθήμερο Ἱερό Μνημόσυνο ὑπέρ ἀναπαύσεως τοῦ ἀοιδίμου Ἁγιορείτου Γέροντος Ἀρχιμανδρίτου π.Γεωργίου Καψάνη τήν 12^ην Ἰουλίου 2014, ἡμέρα Σάββατο, εἰς τόν Ἱερόν Ναόν Ὁσίας Πελαγίας Ἁγίας Πελαγίας. Τό ἑσπέρας τῆς ἑπομένης ἡμέρας, τῆς Κυριακῆς, περί ὥραν 7^ην μ.μ. θά γίνῃ Κληρικολαϊκή Συνέλευσις εἰς τόν αὔλειον χῶρον τοῦ Ἱεροῦ Ναοῦ τῆς Παναγίας Δέσποινας Καραβᾶ, εἰς τήν ὁποίαν θά παρουσιασθῆ ἡ ζωή καί ἡ διακονία τοῦ μακαριστοῦ Γέροντος εἰς τόν Μοναχισμόν καί τήν Ἁγίαν μας Ἐκκλησίαν.

Ἐκτός αὐτῶν κάθε Κυριακή, ἀπό σήμερα μέχρι τέλους τοῦ Ἰουλίου, θά παραθέτουμε, εἰς τήν θέσιν τοῦ Γραπτοῦ Θείου Κηρύγματος, ἐπίκαιρες ὁμιλίες τοῦ Σεπτοῦ Γέροντος π.Γεωργίου, οἱ ὁποῖες θά ἀναρτῶνται καί στίς ἱστοσελίδες τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως καί τῶν «Κυθηραϊκῶν Νέων» διά τήν πνευματική μας οἰκοδομή.

Περαίνων τήν παροῦσα Ἐγκύκλιο ἐπικαλοῦμαι, μαζί μέ τίς εὐχές καί δεήσεις τῶν Ἁγίων Πάντων ὑπέρ τῆς οἰκουμένης, τοῦ σύμπαντος κόσμου καί εὐσταθείας τῶν Ἁγίων τοῦ Θεοῦ Ἐκκλησιῶν, καί τίς θεοπειθεῖς εὐχές τοῦ σεβαστοῦ μας Γέροντος π.Γεωργίου καί τίς ἅγιες πρεσβεῖες του πλησίον τοῦ Θρόνου τοῦ Θεοῦ ὑπέρ τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεώς μας καί τῆς ἰδιαιτέρας του πατρίδος, τῆς Ἁγίας μας Ἐκκλησίας καί τοῦ σύμπαντος κόσμου.

Διάπυρος πρός Κύριον εὐχέτης σας
Ὁ Μητροπολίτης
† Ὁ Κυθήρων Σεραφείμ

Η ΕΝΩΣΙΣ ΤΩΝ «ΕΚΚΛΗΣΙΩΝ»

τοῦ ἀειμνήστου Κυθηρίου Ἁγιορείτου Ἡγουμένου π.Γεωργίου Καψάνη

              Τόν τελευταῖον καιρόν γίνεται πολύς λόγος διά τήν ἕνωσιν τῶν «Ἐκκλησιῶν». Εἰς τήν πραγματικότητα πρόκειται περί ἑνώσεως τῶν ἀπεσχισμένων ἀπό τήν Μίαν, Ἁγίαν, Καθολικήν καί Ἀποστολικήν Ἐκκλησίαν ἑτεροδόξων Χριστιανῶν. Δέν ὑπάρχουν πολλαί Ἐκκλησίαι διά νά ἑνωθοῦν. Μίαν μόνον Ἐκκλησίαν ἵδρυσεν ὁ Θεάνθρωπος Κύριος. Αὐτῆς τῆς Ἐκκλησίας συνέχειαν ἀποτελεῖ ἡ ἁγία μας Ὀρθόδοξος Καθολική (ἐκ τοῦ καθόλου - πλήρης, ἀληθής) Ἐκκλησία. Ἀπό τήν Μίαν αὐτήν Ὀρθόδοξον Καθολικήν Ἐκκλησίαν ἀπεσχίσθη ὁριστικῶς ὁ Πάπας τό 1054, ἕνεκα τῆς ἀρνήσεως τῶν Ὀρθοδόξων νά ὑποταχθοῦν εἰς τάς ἀντιχριστιανικάς ἀξιώσεις του περί πρωτείου ἐξουσίας ἐπί συμπάσης τῆς Ἐκκλησίας καί τῶν ἄλλων αἱρέσεών του. 

              Λόγῳ δέ τῶν πολλῶν παρεκτροπῶν τοῦ παπισμοῦ, τό 1517 ἤρχισεν εἰς τήν Δύσιν ὁ ἀγών τῶν Διαμαρτυρομένων (προτεσταντῶν ἤ εὐαγγελικῶν) κατά τοῦ παπισμοῦ, πού ὡδήγησε τούς Δυτικούς Χριστιανούς εἰς πλῆθος διασπάσεων. Σήμερον ὑπάρχουν, ὡς γνωστόν, πολλαί ἑκατοντάδες προτεσταντικῶν ὁμάδων.

              Ἡ ἀληθής, λοιπόν, Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ δέν διεσπάσθη, ὥστε νά ὁμιλῶμεν περί ἑνώσεως τῶν Ἐκκλησιῶν. Ἀντιθέτως συνεχίζει παρά τούς διωγμούς καί τάς ἀτελείας τῶν μελῶν της νά κρατῇ καί νά κηρύττῃ τό ἴδιον Εὐαγγέλιον καί τήν ἰδίαν πίστιν τοῦ Σωτῆρος Χριστοῦ, τῶν ἁγίων Ἀποστόλων καί τῶν ἁγίων Πατέρων. Ὥστε μόνον καταχρηστικῶς ἠμποροῦμεν νά ὁμιλῶμεν περί ἑνώσεως τῶν «Ἐκκλησιῶν». Ἀπό Ὀρθοδόξου ἀπόψεως καί κατ' ἀκρίβειαν μόνον περί ἐπανενώσεως τῶν ἀποσχισθέντων ἀπό τήν Ὀρθόδοξον Ἐκκλησίαν ἑτεροδόξων, πού συνειδητῶς ἤ ἀσυνειδήτως εὑρίσκονται εἰς τήν πλάνην ἤ τήν αἵρεσιν, εἶναι δυνατόν νά ὁμιλῶμεν.

              Ὅποιος πιστεύει ἀδιστάκτως ὅτι ἡ Ὀρθόδοξος Ἐκκλησία εἶναι ἡ μόνη Μία, Ἁγία, Καθολική καί Ἀποστολική Ἐκκλησία τοῦ ἱεροῦ Συμβόλου τῆς Πίστεως, δέν πρέπει νά ὁμιλῇ περί ἑνώσεως τῶνἘκκλησιῶν, ἀλλ' ἐπανόδου τῶν ἑτεροδόξων εἰς τήν ἀληθῆἘκκλησίαν.

              Δυστυχῶς ὅμως εἰς τό θέμα αὐτό ὑπάρχει σήμερον πολλή σύγχυσις, εἴτε λόγῳ ἀγνοίας εἴτε λόγῳ ὀλιγοπιστίας. Δι' αὐτό ἀκούομεν συχνά, ἀκόμη καί ἀπό ἐπίσημα χείλη, ὅτι μεταξύ τῶν ὀρθοδόξων καί τῶν ἑτεροδόξων δέν ὑπάρχουν διαφοραί, ὅτι ἡ Μία, Ἁγία, Καθολική καί Ἀποστολική Ἐκκλησία ἀποτελεῖται ἀπό ὅλας τάς «ἐκκλησίας», ὀρθοδόξους καί μή, ἐφ' ὅσον καμμία ἱστορική ἐκκλησία δέν δύναται νά ἰσχυρισθῇ ὅτι ἔχει ἀκεραίαν τήν ἀλήθειαν, καί ὅτι πρέπει πάσῃ θυσίᾳ νά γίνῃ ἡ ἕνωσις μέ τούς ἑτεροδόξους, καί μάλιστα νά κοινωνήσωμεν ἀπό τό ἴδιον Ἅγιον Ποτήριον. Ὅλα αὐτά καί ἄλλα πολλά ἀποτελοῦν σοβαράν ἐκτροπήν ἀπό τήν πίστιν τῶν Ἀποστόλων καί τῶν Πατέρων και συνιστοῦν αἵρεσιν, διότι θίγουν τά θεμέλια τῆς Πίστεως.

              Ὁ Ὀρθόδοξος λαός μας, πού εἶναι ὁ φύλαξ τῆς ὀρθοδόξου πίστεως, πρέπει νά γνωρίζῃ τήν ἀλήθειαν. Καί ἡ ἀλήθεια εἶναι ὅτι ὑπάρχουν πολλαί καί σοβαραί διαφοραί μέ τούς ἑτεροδόξους Παπικούς ἤ Προτεστάντας. Ὅλαι αὐταί αἱ ἐπί μέρους διαφοραί συνοψίζονται εἰς τήν διδασκαλίαν περί Ἐκκλησίας. Ποῖος ἀποτελεῖ τό κέντρον, τόν ἀποφασιστικόν παράγοντα, τήν ὑψίστην αὐθεντίαν εἰς τήν Ἐκκλησίαν; Ὁ Θεάνθρωπος Ἰησοῦς Χριστός ἤ ὁ ἄνθρωπος;

              Κατά τήν ἰδικήν μας ὀρθόδοξον πίστιν, Ἀρχηγός, Ἀλάθητος Κεφαλή, κριτήριον καί πηγή τῆς Ἀληθείας εἶναι ὁ Θεάνθρωπος Κύριος καί τό Πανάγιον Πνεῦμα, τό ὁποῖον ἐπιφοιτᾷ ὄχι εἰς ἕνα ἄνθρωπον, ἀλλ' εἰς ὅλην τήν Ἐκκλησίαν.

              Κατά τούς Ρωμαιοκαθολικούς ὅμως ὑψίστη αὐθεντία καί κριτήριον ἀλάθητον εἶναι εἷς ἄνθρωπος, ὁ «ἀλάθητος» Πάπας τῆς Ρώμης. Ἡ Ἐκκλησία δέν εἶναι δυνατόν νά ὑπάρχῃ καί νά εἶναι ἡνωμένη χωρίς τόν Πάπαν.

              Εἰς τούς Προτεστάντας πάλιν κριτήριον καί πηγή τῆς ἀληθείας δέν εἶναι ὁ εἷς πάπας τῆς Ρώμης, ἀλλά ἕκαστος Προτεστάντης δύναται νά εὑρίσκῃ τήν ἀλήθειαν ἤ τοὐλάχιστον μέρος τῆς ἀληθείας, χωρίς νά εἶναι ἀπαραίτητος ἡ αὐθεντία τοῦ ὅλου σώματος τῆςἘκκλησίας.

              Καί εἰς τάς δύο δηλ. περιπτώσεις ἔχομεν ἕνα ὑποκειμενισμόν, ἀτομικισμόν, εἴτε πρόκειται περί τοῦ παπικοῦ ἀτομικισμοῦ, εἴτε πρόκειται περί τοῦ προτεσταντικοῦ ἀτομικισμοῦ. Εἰς τούς Ρωμαιοκαθολικούς ἔχομεν ἕνα Πάπαν. Εἰς τούς Προτεστάντας ἔχομεν τόσους Πάπας ὅσους καί Προτεστάντας.

              Εἰς τό βάθος διακρίνομεν τήν ἰδίαν μεγάλην ἁμαρτίαν, τόν παραμερισμόν τοῦ Θεανθρώπου Χριστοῦ ἀπό τόν ἄνθρωπον. Οἱ Δυτικοί παραμερίζοντες τόν Θεάνθρωπον καί θέτοντες ὡς κέντρον τόν ἄνθρωπον γίνονται ἀνθρωποκεντρικοί. Ὁ ἀνθρωποκεντρισμός ἀποτελεῖ τήν οὐσίαν ὅλων τῶν αἱρέσεων τῆς Δύσεως. Ἐμεῖς, ἀντιθέτως, μένομεν εἰς τήν ἁγίαν Θεανθρωποκεντρικήν Παράδοσιν τῆς Ὀρθοδοξίας.

              Τελικῶς τό ὅλον θέμα εἶναι θέμα σωτηρίας. Ποῖος ἠμπορεῖ νά σωθῇ εἰς μίαν Ἐκκλησίαν, τῆς ὁποίας κέντρον δέν εἶναι ὁ Θεάνθρωπος, ἀλλ' ὁ ἀλάθητος ἄνθρωπος, Πάπας ἤ Προτεστάντης;

              Δι' αὐτό ἡμεῖς οἱ Ὀρθόδοξοι δέν θά δεχθῶμεν ποτέ νά συνυπάρξωμεν μέ τούς Παπικούς ἤ τούς Προτεστάντας, ἐφ' ὅσον ἐξακολουθοῦν νά ἐμμένουν εἰς τόν ἀνθρωποκεντρισμόν. Κάθε ἕνωσις μέ τούς ἑτεροδόξους, πρίν ἐπανέλθουν εἰς τήν θεανθρωποκεντρικήν παράδοσιν τῆς Ὀρθοδοξίας, ἀποτελεῖ προδοσίαν τοῦ Χριστοῦ, ὁ ὁποῖος δι' αὐτό ἀκριβῶς ἐσαρκώθη, ἔπαθε, ἀνέστη, ἀνελήφθη καί ἵδρυσε τήν Ἐκκλησίαν Του, διά νά γίνῃ τό κέντρον τῆς σωτηρίας μας και νά καταργήσῃ κάθε ἀνθρωποκεντρισμόν, πού ἀποτελεῖ ἐπανάληψιν τοῦ προπατορικοῦ ἁμαρτήματος, ἐγωϊσμόν πού καταστρέφει τήν ἀληθῆ κοινωνίαν μέ τόν Θεόν καί τούς ἀνθρώπους, ἀπιστίαν εἰς τόν Θεόν καί ἄρνησιν νά παραδοθῇ ὁ ἄνθρωπος ἄνευ ὅρων εἰς τήν σώζουσαν χάριν τοῦ Θεοῦ.

              Ἡ χριστιανική ἀγάπη ἐπιβάλλει νά ἀγαπῶμεν τούς ἑτεροδόξους ἀδελφούς μας, νά ἀναγνωρίζωμεν ὅ,τι καλόν ἔχουν, νά προσευχώμεθα καί νά ἐργαζώμεθα χωρίς φανατισμόν, διά νά ἀποκαλυφθῇ καί εἰς αὐτούς ἡ ἀλήθεια τῆς Ὀρθοδοξίας. Αὐτό ὅμως δέν πρέπει νά γίνῃ ἐπί θυσίᾳ τῆς πίστεως καί χάριν μιᾶς ἑνότητος πού δέν θά βασίζεται εἰς τήν ἀλήθειαν, ἀλλά τόν συμβιβασμόν, τήν διπλωματίαν καί τήν οἱανδήποτε σκοπιμότητα. Τό θέλημα τοῦ Θεοῦ, ὅπως τό ἐκφράζει ἡ Ἁγία Γραφή καί ἡ Ἱερά Παράδοσις, εἶναι ἡ ἕνωσις ἐν ἀληθείᾳ.

              Αὐτήν τήν στιγμήν μόνη ἡ Ὀρθόδοξος Ἐκκλησία μας κατέχει τό ἀληθές Εὐαγγέλιον τοῦ Χριστοῦ καί δι' αὐτό ἀποτελεῖ τήν μόνην ἐλπίδα τοῦ κόσμου. Καί ἀπό τήν ἄποψιν αὐτήν ἡ μεγαλυτέρα προσφορά μας πρός τούς ἑτεροδόξους καί τόν κόσμον εἶναι νά κρατήσωμεν ἀναλλοίωτον καί ζῶσαν τήν ἁγίαν Ἀποστολικήν καί Ἁγιοπατερικήν Πίστιν μας.

Ὁ Καθηγούμενος τῆς Ἱερᾶς Μονῆς τοῦ Ὁσίου Γρηγορίου

†Ἀρχιμ. Γεώργιος