ΚΛΗΡΙΚΟΛΑΙΚΗ
ΣΥΝΕΛΕΥΣΙΣ ΕΙΣ ΤΗΝ ΙΕΡΑΝ ΜΟΝΗΝ
ΟΣΙΟΥ
ΘΕΟΔΩΡΟΥ ΚΥΘΗΡΩΝ
Σάββατον
9 Ἰουλίου ὥρα 7-9:30μ.μ.
(Διαβάστε στή συνέχεια τήν προσφώνησι τοῦ Σεβ. Μητροπολίτου μας εἰς τήν Κληρικολαϊκήν Συνέλευσιν καί δεῖτε ἀντιπροσωπευτικές φωτογραφίες).
Πρόγραμμα τῆς Κληρικολαϊκῆς Συνελεύσεως
09-07-2016, Σάββατον ἑσπέρας,
ὥρα 6:30 μ.μ., Ἀρχιερατικός Ἑσπερινός εἰς τήν Ἱεράν Μονήν Ὁσίου Θεοδώρου Κυθήρων, χοροστατοῦντος τοῦ Πανιερ. Μητροπολίτου Κυρηνείας (Κύπρου) κ.Χρυσοστόμου.
ὥρα 7:15
μ.μ., Ἐκκλησιαστική
χορῳδία Ἱερέων καί Ἱεροψαλτῶν.
ὥρα 7:25 μ.μ., Χαιρετισμός Δημάρχων Κυθήρων καί Καραβᾶ Κύπρου.
ὥρα 7:30 μ.μ., Ἔναρξις τῆς Κληρικολαϊκῆς Συνελεύσεως. Προσφώνησις Σεβ/του Μητροπολίτου Κυθήρων κ.Σεραφείμ.
ὥρα 7:45 μ.μ. Θέμα : «Ἡ πνευματική ζωή τοῦ Ἱερέως καί τῶν πιστῶν τῆς Ἐνορίας» ὑπό τοῦ Πανιερ. Μητροπολίτου Κυρηνείας κ.Χρυσοστόμου.
ὥρα 8:15
μ.μ. Διάλειμμα - ἀναψυκτικά.
ὥρα
8:30 μ.μ. «Ἡ θεάρεστη
ζωή καί ἡ καλή ὀργάνωσις τῆς Ἐνορίας» ὑπό τοῦ Πανοσιολ. Ἀρχιμ. π.Ἱερωνύμου
Σχίζα Προϊσταμένου τῆς Ἐνορίας Ἁγίου Τρύφωνος Παλλήνης (Μεσογαίας).
ὥρα 8:50 μ.μ. Συζήτησις ἐπί τῶν Εἰσηγήσεων.
ὥρα 9.15 μ.μ. Κλείσιμο Κληρικολαϊκῆς Συνάξεως ὑπό τοῦ Σεβ. Ποιμενάρχου μας κ.Σεραφείμ.
εἰς τήν Κληρικολαϊκήν Συνέλευσιν
τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεώς μας
τήν 9ην Ἰουλίου 2016
Πανιερώτατε ἅγιε Κυρηνείας,
Ἅγιοι Πατέρες καί Ἀδελφοί Συλλειτουργοί,
Κύριοι Δήμαρχοι Καραβᾶ Κύπρου καί Κυθήρων,
Κύριοι ἐκπρόσωποι τῶν Πολιτικῶν, Στρατιωτικῶν
καί Λιμενικῶν Ἀρχῶν,
Κύριοι Ἐκκλησιαστικοί Ἐπίτροποι, Ἱεροψάλτες
καί λοιποί διακονηταί τῶν Ἱερῶν μας Ναῶν,
Μέλη τοῦ Γ.Φ.Τ. καί τῶν Ἐρανικῶν Ἐπιτροπῶν τῶν
Ἱερῶν μας Ναῶν,
Ἀγαπητοί Συνεργάτες τῆς Γραμματείας τῆς Ἱερᾶς
Μητροπόλεως Κυθήρων καί Ἀντικυθήρων,
Εὐλαβεῖς ἐπισκέπτες καί προσκυνητές τῆς νήσου
μας,
Ἀγαπητοί μας συμπολίτες κάι ἐνορῖτες τῶν Ἐνοριῶν
τῶν Κυθήρων,
Χαίρετε ἐν Κυρίῳ πάντοτε!
Μέ τήν Χάρι καί εὐλογία τοῦ Κυρίου μας Ἰησοῦ Χριστοῦ, τίς εὐχές καί ἱκεσίες τῆς Προστάτιδος, Ἐφόρου καί Πολιούχου τῆς νήσου μας Παναγίας τῆς Μυρτιδιώτισσας, τῶν ἁγίων Προστατῶν καί Ἐφόρων τῶν Κυθήρων Ὁσίου Θεοδώρου, Ἁγίας Ὁσιοπαρθενομάρτυρος Ἐλέσης καί Ὁσίου Ἀνθίμου τοῦ νέου τοῦ ἐν Κεφαλληνίᾳ, καθώς καί τοῦ Προστάτου καί Πολιούχου Ἀντικυθήρων ἁγίου Ἱερομάρτυρος Μύρωνος τοῦ θαυματουργοῦ (τόν ὁποῖον τιμοῦν τά Κύθηρα μέ δύο Ἱερά Παρεκκλήσια), συναχθήκαμε καί πάλι, στήν ἀρχή τῆς παρούσης θερινῆς περιόδου, γιά τήν ἐτἠσια Κληρικολαϊκή μας Σύναξι.
Εἶναι γεγονός ὅτι παρουσιάζονται δυσκολίες στά Σαββατοκύριακα τοῦ καλοκαιριοῦ γιά τήν γενική αὐτή μας Συνέλευσι. Ἀπό τή μιά οἱ ὑποχρεώσεις πολλῶν συμπολιτῶν μας ἀπό τίς ἀπαιτήσεις καί ἀπασχολήσεις τῆς τουριστικῆς περιόδου καί ἀπό τήν ἄλλη οἱ προγραμματισμένες ἐκδηλώσεις τοῦ Δήμου Κυθήρων καί Ἀντικυθήρων καί ἄλλων φορέων πολιτιστικοῦ χαρακτῆρα, ἀλλά καί τά ἅγια Μυστήρια, πού τελοῦνται τίς ἡμέρες αὐτές, δέν δίνουν τόν χρόνο στούς Χριστιανούς μας γιά νά συμμετάσχουν ἀπερίσπαστα σ' αὐτές τίς τόσο ὠφέλιμες καί ἀπαραίτητες Συνάξεις μας.
Ὅμως, παρά τίς ὅποιες δυσχέρειες, νομίζω πώς συμφωνεῖτε ὅτι δέν πρέπει νά ἀφήσωμε αὐτές τίς εὐκαιρίες, πού ἔχουν ἐξελιχθῆ σέ θεσμό τίς τελευταῖες δεκαετίες. Ἴσως πρέπει νά γίνεται ἡ κληρικολαϊκή Συνέλευσίς μας τήν μιά χρονιά στόν Μέσα Δῆμο, στή Μυρτιδιώτισσα μας, καί τήν ἄλλη στόν ἔξω Δῆμο, τόν Ὅσιο Θεόδωρο.
Ἔχουμε ἀνάγκη πνευματικοῦ συντονισμοῦ, ἀνασυγκροτήσεως τῶν δυνάμεων καί ἀνεφοδιασμοῦ. Δέν πρέπει νά λησμονοῦμε ὅτι ὅλοι μας, Ἐπίσκοπος, Ἱερεῖς και οἱ Ὀρθόδοξοι πιστοί ἀποτελοῦμε τό ἅγιο Σῶμα τῆς Τοπικῆς μας Ἐκκλησίας μέ κεφαλή τόν ἴδιο τόν Χριστό καί εἴμαστε ἡ παρουσία τῆς Μιᾶς, Ἁγίας, Καθολικῆς καί Ἀποστολικῆς Ἐκκλησίας στά ἀκριτικά πρός νότον νησιά τῆς Ἑλληνορθοδόξου Πατρίδος μας, τά Κύθηρα καί τά Ἀντικύθηρα.
Ὡς ἐκ τῆς ἰδιότητός μας ὡς Ὀρθοδόξων μελῶν τῆς Θεοσώστου ταύτης Ἐπαρχίας ἔχουμε τήν ἱερή ὑποχρέωσι καί τό καθῆκον νά βιώνουμε τήν Θεοπαράδοτη Πίστι καί τήν διαχρονική Ἁγία μας Παράδοσι - Παράδοσι τήν ὁποία ἔχουμε ἀπό τόν Θεῖο Δομήτορα τῆς Ἐκκλησίας μας Ἰησοῦ Χριστό, τούς ἁγίους Ἀποστόλους, τούς Ἁγίους Πατέρας τῶν Ἁγίων Οἰκουμενικῶν καί Τοπικῶν Συνόδων, τούς Ὁσίους Πατέρας καί Ἀσκητάς τῶν ἐρήμων καί τήν δισχιλιετῆ Πρᾶξι καί βιωματική περιουσία μέσα στόν Ὀρθόδοξο χῶρο.
Στόν ἐκκλησιαστικό μας βίο πρέπει ὅλα νά εἶναι καινά (μέ αι). Καινή Διαθήκη, καινή ἐντολή, καινή κτίσι, καινή ζωή, καινή βρῶσις καί πόσις (ἡ Θεία Κοινωνία), καινή ἀγωνιστική πορεία, καινή πολιτεία, καινοί ἄνθρωποι. Τό «μπαγιατισμένο», τό ἀποστείωμένο καί ἀπηρχαιωμένο (μέ τήν ἔννοια τοῦ στείρου συντηρητισμοῦ) πρέπει νά τό ἀποβάλωμε, νά μήν ὑπάρχη στήν πνευματική μας ζωή.
Γι' αὐτό καί τά θέματα τῆς παρούσης Κληρικολαϊκῆς Συνελεύσεως., ὅπως καί εἰς τό παρελθόν, διέπονται ἀπό αὐτό τό πνεῦμα.
«Ἡ πνευματική ζωή τοῦ Ἱερέως καί τῶν πιστῶν τῆς Ένορίας» τό πρῶτο καί «ἡ θεάρεστη ζωή καί καλή ὀργάνωσις τῆς Ἐνορίας» τό ἄλλο μᾶς δίνουν τήν εὐκαιρία νά προσεγγίσουμε τά δύο αὐτά μεγάλα καί βασικά κεφάλαια τῆς ἐκκλησιαστικῆς μας ζωῆς, πού ἀφοροῦν καί ἐνδιαφέρουν ὅλους μας.
Δἐν λογίζεται ὡς ζωντανή καί πνευματική Ἐνορία ἐκείνη, τῆς ὁποίας ὁ Ἱερεύς καί οἱ ἐνορίτες δέν ἀγωνίζονται νά ἔχουν στήν καρδιά τους ἀναμμένη τήν φλόγα τῆς πίστεως καί τῆς πνευματικῆς ἐν Χριστῷ ζωῆς. Νά εἶναι πνευματικοί κατά Θεόν ἄνθρωποι καί ὀργανικά μέλη τῆς Ἐκκλησίας τοῦ Χριστοῦ. Οὔτε ἠμπορεῖ νά θεωρηθῆ ἑνωμένη ἐν Χριστῷ καί συγκροτημένη Ἐνορία χωρίς νά ἔχη τήν ἐνοριακή της πνευματική ζωή καί τήν καλή της διοργάνωσι.
Αὐτά τά δύο ζωτικά καί θεμελιώδη θέματα θά μᾶς τά εἰσηγηθοῦν ἱκανοί, δόκιμοι καί ταλαντοῦχοι εἰσηγηταί.
Τό πρῶτο θέμα: «Ἡ πνευματική ζωή τοῦ Ἱερέως καί τῶν πιστῶν τῆς ἐνορίας» ἔχουμε τήν ἰδιαίτερη τιμή, χαρά καί εὐλογία νά μᾶς τό παρουσιάση ὁ Πανιερώτατος Μητροπολίτης Κυρηνείας Κύπρου κ.Χρυσόστομος. Ἐκμεταλλευθήκαμε τήν εὐκαιρία τῆς χαροποιοῦ γιά μᾶς παρουσίας τοῦ Πανιερώτατου κ. Χρυσοστόμου στό νησί μας γιά τίς κατ' ἔτος καθιερωμένες ἐκδηλώσεις τῶν Δήμων Καραβᾶ Κύπρου καί Κυθήρων στό δικό μας Καραβᾶ γιά τήν Ἑλληνική καί μαρτυρική μας Κύπρο καί τόν προσκαλέσαμε καί στήν ἀποψινή μας Κληρικολαϊκή Σύναξι καί ἐκεῖνος ἀποδέχθηκε τήν παράκλησί μας νά εἰσηγηθῆ τό ὡς ἄνω θέμα.
Μέ τήν εὐκαιρία αὐτή χαιρετίζουμε ἐγκάρδια τήν παρουσία στό νησί καί στήν Συνέλευσί μας τόσον τοῦ ἐκπροσώπου τῆς Κυπριακῆς Κυβερνήσεως, ὅσον καί τοῦ Δημάρχου Καραβᾶ Κύπρου μετά τῆς συνοδείας των καί τούς εὐχόμεθα καλή παραμονή στό φιλόξενο νησί μας καί τήν καλύτερη ἐπιτέλεσι τοῦ ἐδῶ προορισμοῦ των στίς προγραμματισθεῖσες ἀπό κοινοῦ μέ τόν Δῆμο Κυθήρων καί Ἀντικυθήρων ἐκδηλώσεις.
Τό δεύτερο θέμα : «Ἡ θεάρεστη ζωή καί ὀργάνωσις τῆς Ἐνορίας» θά μᾶς τό παρουσιάση ὁ Πανοσιολ. Ἀρχιμ. π. Ἱερώνυμος Σχίζας, Ἀρχιερατικός Ἐπίτροπος καί Προϊστάμενος τοῦ Ἱεροῦ Ναοῦ Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου Παλλήνης τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Μεσογαίας, ἀγαπητός Ἀδελφός καί Συλλειτουργός καί Πνευματικός πατήρ τῶν δύο νεωτέρων Ἐφημερίων μας, τοῦ π. Νικολάου καί τοῦ π. Ἰωάννου, τόν ὁποῖο εὐχαριστοῦμε ἐγκάρδια γιά τήν ἐδῶ παρουσία του καί τήν πρόθυμη ἀνταπόκρισί του νά ἀναπτύξη τό ὡς ἄνω θέμα. Προΐσταται μιᾶς πρότυπης καί ἄρτια ὀργανωμένης ἐνορίας, τήν ὁποία διακονεῖ ἐπί δύο δεκαετίες περίπου καί εἶναι εἰς θέσιν νά μᾶς ὠφελήση μέ τήν πλούσια ποιμαντική του ἐμπειρία καί γνῶσι.
Νά εὐχηθῶ ἀπό καρδίας ἡ Σύναξίς μας αὐτή νά εὐλογηθῆ δαψιλῶς παρά Κυρίου. Νά οἰκοδομήση πνευματικά ὅλους μας. Νά μᾶς προβληματίση θετικά γιά τόν πνευματικό καταρτισμό μας καί τήν πιό καλή καί ἄρτια ὀργάνωσι τῆς ἐνορίας μας, ἀλλά καί γενικότερα τῆς Τοπικῆς μας Ἐκκλησίας.
Νά εὐχηθῶ ἀκόμη ὁ Ἐνοριακός μας Ναός νά εἶναι γιά ὅλους μας τά προσφιλῆ καί ἀγαπητά σκηνώματα τοῦ Κυρίου μας. Νά εἶναι ἡ Ἐνορία μας τό κέντρο τῆς ζωῆς μας καί ἡ μεγάλη μας πνευματική οἰκογένεια. Νά εἶναι ἡ Κιβωτός τῆς σωτηρίας μας, τό πνευματικό μας ἰατρεῖο, τό θερμοκήπιο τῆς ψυχῆς μας.
Ὁλοκληρώνοντας τήν προσφώνησί μου αὐτή, ἐπιθυμῶ ἐκ βαθέων νά εὐχαριστήσω καί αὖθις τόν Πανιερώτατον ἅγιον Ἀδελφόν, Μητροπολίτην Κυρηνείας κ. Χρυσόστομον διά τήν παρουσίαν καί τήν συμβολήν του στίς ἐργασίες τῆς Συνελεύσεως μας αὐτῆς, τόν Πανοσιολογιώτατο π. Ἱερώνυμο, τούς ἁγίους Πατέρας τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως μας, τούς κ.κ. Δημάρχους Καραβᾶ Κύπρου καί Κυθήρων καί Ἀντικυθήρων μετά τῶν Δημοτικῶν των Συμβουλίων, τίς λοιπές Τοπικές Ἀρχἐς, τά Ἐκκλησιαστικά Συμβούλια τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεώς μας, τούς Ἱεροψάλτας καί λοιπούς διακονητάς τῶν Ἱερῶν Ναῶν, καί ἰδιαίτερα τόν ἅγιο Καθηγούμενο τῆς Ἱερᾶς Μονῆς ταύτης γιά τήν φιλοξενία, τήν ἐκκλησιαστική μας χορωδία, (τήν παιδική χορωδία μέ τά ὡραῖα τραγούδια της), καί ὅλους ἐσᾶς τούς εὐλαβεῖς χριστιανούς τῆς Τοπικῆς μας Ἐκκλησίας, καί τούς λοιπούς προσκυνητάς.
Καλή ἐπιτυχία στή Σύναξί μας καί πλούσια καρποφορία σέ ὅλους σας.
Χαιρετισμός τοῦ Δημάρχου Κυθήρων κ.Εὐστρατίου Χαρχαλάκη
Χαιρετισμός Δημάρχου Καραβᾶ Κύπρου κ.Ἰωάννη Παπαϊωάννου.
Η ΘΕΑΡΕΣΤΗ ΖΩΗ ΚΑΙ Η ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΝΟΡΙΑΣ
Σεβασμιώτατοι Ἅγιοι Ἀρχιερεῖς,Σεβαστοὶ Πατέρες,
Ἐντιμότατοι Ἄρχοντες καὶ
Ἀγαπητοὶ ἐν Χριστῷ ἀδελφοί.
Μὲ τὸν ὅρο ἐνορία περιγράφονται τὰ γεωγραφικὰ ὅρια τῆς περιοχῆς ἐκείνης ἐντὸς τῆς ὁποίας ὁ ἱερέας ἀσκεῖ τὰ λειτουργικὰ καὶ ποιμαντικά του καθήκοντα. Ἐνορία σημαίνει ἐπακριβῶς «χῶρος ἐντὸς καθορισμένων ὁρίων». Αὐτὴ εἶναι ἡ περιοχὴ εὐθύνης καὶ δικαιοδοσίας μὲ τὴν ὁποία ἐπιφορτίζεται καὶ ἡ ὁποία βρίσκεται σὲ ἀπόλυτη πνευματικὴ ἐξάρτηση ἀπὸ τὸν ἐπίσκοπό της.
Ἀπὸ τὸν σύντομο αὐτὸν ὁρισμὸ ἐξάγεται τὸ συμπέρασμα ὅτι τὸ κεντρικὸ πρόσωπο, ὁ ὑπεύθυνος κάθε ἐνοριακοῦ ἔργου, εἶναι ὁ λειτουργὸς ἱερέας. Σίγουρα καὶ οἱ ἐνορίτες, τὰ λαϊκὰ μέλη τῆς ἐκκλησιαστικῆς κοινότητας, διαδραματίζουν ἕναν ἐξ ἴσου σημαντικὸ ρόλο στὶς ἀναληφθεῖσες ἀπὸ τὸν ἱερέα ἐνοριακὲς δράσεις. Κάθε ὅμως πρωτοβουλία, κάθε εὐθύνη καὶ ὑλοποίηση τῶν δράσεων αὐτῶν βαρύνει ἀποφασιστικὰ τὸ χαρισματικὸ ἐκεῖνο πρόσωπο ποὺ φέρει στοὺς ἀσθενικούς του ὤμους τὸ ὕψιστο ὑπούργημα τῆς ἱερωσύνης.
Ἱστορικὰ θὰ μπορούσαμε ἐν συντομίᾳ νὰ τονίσουμε, ὅτι ἡ ἀπαρχὴ ἱδρύσεως τοῦ θεσμοῦ τῆς ἐνορίας ἐντοπίζεται στὴν πρωτοχριστιανικὴ ἐποχὴ καὶ ἐνσαρκώνεται χαρισματικὰ στὰ λεγόμενα «δεῖπνα», τὰ ὁποῖα ἀπετέλεσαν τὶς πρῶτες λατρευτικὲς συνάξεις τῶν διωκομένων χριστιανῶν. Μὲ τὸ διάταγμα τῶν Μεδιολάνων ἡ ζωὴ τῆς Ἐκκλησίας ἐξελίσσεται δυναμικὰ καὶ μαζὶ μ' αὐτὴν καὶ ὁ θεσμὸς τῆς ἐκκλησιαστικῆς κοινότητας μὲ τὴν μορφὴ τῆς ἐνορίας ὅπως ἔχει διαμορφωθεῖ μέχρι σήμερα.
Ἀπ' ὅσα προαναφέραμε ἐξάγεται ἀβίαστα τὸ συμπέρασμα, ὅτι ἡ ἐνορία ὡς ἐκκλησιαστικὴ κοινότητα τῶν συνειδητῶν μελῶν μιᾶς τοπικῆς Ἐκκλησίας εἶναι ὁ πιὸ ἀρχαῖος χριστιανικὸς θεσμὸς ἀλλὰ καὶ ὁ πιὸ σημαντικὸς στὴν ἑδραίωση τῆς χριστιανικῆς πίστεως καὶ στὴν ἐξάπλωση τοῦ εὐαγγελικοῦ κηρύγματος σὲ ὁλόκληρη τὴν οἰκουμένη.
Τὸ ζητούμενο ὅμως στὴν σύγχρονη ἐποχὴ εἶναι νὰ ἐντοπίσουμε καὶ νὰ ἀναδείξουμε τοὺς παράγοντες ἐκείνους ποὺ θὰ ἑδραιώσουν ἔτι περισσότερο τὴν ἐνορία ὡς θεσμὸ τῆς κοινωνικῆς ζωῆς καὶ θὰ ἐνεργοποιήσουν κάθε ἀνθρώπινο δυναμικὸ τῆς ποιμένουσας ἀλλὰ καὶ τῆς ποιμενομένης Ἐκκλησίας γιὰ τὸν ἐπανευαγγελισμὸ τῶν πιστῶν.
Εἴπαμε προηγουμένως ὅτι τὸ κεντρικὸ πρόσωπο κάθε ἐνορίας εἶναι ὁ ἱερέας. Ὁ ρόλος του ὅμως δὲν θὰ πρέπει νὰ εἶναι ἐξουσιαστικός. Ἡ θέση του ἐντὸς τῆς ἐνοριακῆς κοινότητας πρέπει νὰ εἶναι θέση εὐθύνης καὶ νὰ ἐμφορεῖται ἀπὸ πνεῦμα θυσιαστικῆς διακονίας.
Ἡ ἱερωσύνη εἶναι ἕνα ἱερό λειτούργημα, ἐξαιρετικὰ ἀπαιτητικό, ποὺ ἐνέχει τὴν ταπεινὴ προσφορὰ ὑπηρεσιῶν καὶ τὴ διακονία τοῦ θεραπεύειν, τῆς στήριξης τῶν ἀνθρώπων ποὺ ὑποφέρουν καὶ τῆς καθοδήγησης ὅσων ἀναζητοῦν τὴ λύτρωση καὶ τὴν πνευματικὴ ἴαση. Ἡ ἐκ βάθους ἱερωσύνη κατακτᾶται διὰ Φόβου Θεοῦ, συνεχοῦς προσευχῆς, ἀληθοῦς ἁγιότητας καὶ ἐξαιρετικῆς σύνεσης στὴν ἀντιμετώπιση τοῦ ποιμνίου τῶν εὐσεβῶν ψυχῶν ποὺ ἔχουν τεθεῖ ὑπὸ τὴν φύλαξή μας.
Θὰ ἦταν λοιπὸν ἐξαιρετικὰ χρήσιμο νὰ ἐξετάσουμε πῶς ὀφείλει ὁ ἱερέας νὰ δραστηριοποιεῖται ἐντὸς τῆς λαχούσης αὐτοῦ ἐνορίας καὶ πῶς ὀφείλει νὰ πολιτεύεται γιὰ τὴν ἀνύψωση τοῦ πνευματικοῦ καὶ ἠθικοῦ ἐπιπέδου τῶν ἐνοριτῶν του. Δὲν θὰ ἦταν παράτολμο νὰ ὑποστηρίξουμε ὅτι ὁ ρόλος τοῦ ἱερέως-ἐφημερίου στὴ σύγχρονη ἐνοριακὴ πραγματικότητα εἶναι πολυεύθυνος, πολυποίκιλος ἀλλὰ καὶ πολυώδυνος. Οἱ προκλήσεις τῶν καιρῶν εἶναι καταιγιστικές. Οἱ πνευματικὲς ἀναζητήσεις τῶν ἀνθρώπων βασανιστικὰ ἀπαιτητικὲς ἀλλὰ καὶ οἱ προσδοκίες τῆς Ἐκκλησίας ἀπὸ ἐμᾶς ποὺ ποιμαίνουμε τὸ λογικό της ποίμνιο, νομοκανονικὰ ἀπαράβατες.
Μέσα σ' αὐτὸ τὸ πιεστικὸ πλαίσιο ὁ ἱερέας καλεῖται νὰ ἐνεργοποιήσει ἐπ' ὠφελείᾳ τῆς Ἐκκλησίας καὶ τῶν πιστῶν μελῶν της τὰ χαρίσματά του, παραβλέποντας τὶς περισσότερες ἄν ὄχι ὅλες τὶς φορὲς κάθε προσωπικὴ ἀνάγκη. Ὅσο σκληρὸς καὶ ἄν ἀκούγεται ὁ λόγος αὐτός, ἰδιαίτερα γιὰ ἕναν ἔγγαμο οἰκογενειάρχη κληρικό, εἶναι μία ἀλήθεια ποὺ ἐνεργοποιεῖ τὸ χάρισμα τῆς ἱερωσύνης καὶ ἀναδεικνύει τὸν καθένα ἀπὸ ἐμᾶς διάδοχο τῶν ἀποστόλων καὶ τῶν πατέρων τῆς Ἐκκλησίας. Ἄν παραθεωρήσουμε αὐτὴν τὴν ἀλήθεια, ἄν ἀπομακρυνθοῦμε ἀπὸ τὴν θυσιαστική μας διακονία, ἀντὶ νὰ ἀναδειχθοῦμε χαρισματοῦχοι τοῦ ἱεροῦ λειτουργήματος θὰ καταντήσουμε ἀχθοφόροι τῆς ἱερωσύνης καὶ ἐπιζήμιοι γιὰ τὴν Ἐκκλησία καὶ τὴν ψυχή μας.
Ἄς ἐξετάσουμε ὅμως αὐτὸν τὸν πολλαπλὸ ρόλο τοῦ ἱερέα στὴ σύγχρονη ἐνοριακὴ πραγματικότητα καὶ ἄς ἀναδείξουμε κάθε πτυχὴ τοῦ ἱερατικοῦ καὶ ποιμαντικοῦ του λειτουργήματος.
Τὸ πρῶτο καὶ κύριο μέλημά του πρέπει νὰ εἶναι ἡ ἀκάματη λειτουργική του παρουσία ἐνώπιον τοῦ ἱεροῦ θυσιαστηρίου. Ὁ κληρικὸς ποὺ δὲν ἐμφορεῖται ἀπὸ λειτουργικὸ ζῆλο, φιλακόλουθο φρόνημα καὶ προσευχητικὴ διάθεση δὲν θὰ καταφέρει ποτὲ νὰ ἀνταποκριθεῖ στὴν ἱερὴ ἀποστολή του. Ἡ Ἁγία Τράπεζα εἶναι ἡ πηγὴ τοῦ ζῶντος ὕδατος. Ἐκεῖ λαμβάνει τὸν φωτισμὸ τοῦ Παναγίου καὶ Τελεταρχικοῦ Πνεύματος καὶ ἐνώπιον αὐτῆς ἐπαναπροσδιορίζει κάθε τάλαντό του. Ἱερέας «ἀλειτούργητος» εἶναι ἀδύνατο νὰ γίνει φορέας εὐαγγελισμοῦ καὶ κατηχήσεως τῶν πιστῶν ἐνοριτῶν του.
Πολλοὶ ἀπὸ ἐμᾶς ἐξαντλοῦμε τὴ λειτουργική μας παρουσία στὰ ἀπολύτως ἀπαραίτητα ἐφημεριακά μας καθήκοντα. Τὸ λειτουργικό μας πρόγραμμα ἀντικειμενικὰ κωλύεται ἀπὸ ἐξωγενεῖς παράγοντες ποὺ μᾶς ἐμποδίζουν νὰ ἀναδειχθοῦμε λειτουργικὰ πνεύματα ἀποστελλόμενα πρὸς διακονία τοῦ ἱεροῦ θυσιαστηρίου. Μποροῦμε ὅμως νὰ ἀναδείξουμε ἕνα φιλακόλουθο φρόνημα τελώντας ἐντὸς τοῦ ἱεροῦ ναοῦ τὶς διατεταγμένες ἀκολουθίες τοῦ νυχθημέρου, μὴ προφασιζόμενοι τὴν ἀπουσία τῶν πιστῶν, ἀλλὰ ἐπικαλούμενοι τὴν ζωντανὴ παρουσία τοῦ Θεοῦ καὶ τῶν ἁγίων τῆς Ἐκκλησίας μας.
Τὸ κτύπημα τῆς καμπάνας, ὅσο ἀκόμη θὰ μᾶς ἐπιτρέπεται, πρέπει νὰ ἠχεῖ στὰ αὐτιὰ ὅλων μας ὡς σάλπιγγα τῆς ἀποκάλυψης καὶ νὰ συνεγείρει τὶς καρδιὲς κληρικῶν καὶ λαϊκῶν νὰ συνάζονται στὸ ναὸ πρὸς δοξολογίαν τοῦ ὀνόματος τοῦ Θεοῦ. Ὁ ἱερέας ἐπιβάλλεται νὰ «προκαλεῖ» μὲ τὴ φιλοτιμία του καὶ νὰ ἐλέγχει μὲ τὴν συνεπῆ λειτουργική του παρουσία κάθε πιστὸ τῆς ἐνοριακῆς του κοινότητας. Ἡ συχνὴ τέλεση τῆς θείας λειτουργίας, τοῦ καθημερινοῦ ὄρθρου καὶ τοῦ ἑσπερινού, θὰ ζωντανέψει καὶ τὴν πιό «νεκρὴ» ἐνορία καὶ θὰ προσκαλέσει, ἀφοῦ πρῶτα προκαλέσει καὶ τὴν πιὸ ἀδιάφορη ἀνθρώπινη κοινότητα.
Τὸ δεύτερο ἀλλὰ ἐξ ἴσου σημαντικὸ μέλημα τοῦ ἱερέα εἶναι νὰ σηκώσει στοὺς ἱερατικούς του ὤμους τὸ βαρὺ φορτίο τῆς μετανοίας καὶ τῆς ἐξομολογήσεως τῶν πιστῶν. Τὸ ἐπιτραχήλιο τοῦ πνευματικοῦ πρέπει νὰ γίνει ἄγκυρα ἐλπίδος γιὰ κάθε πονεμένη καὶ ἐξουθενωμένη ἀπὸ τὴν ἁμαρτία ψυχή. Ὡς ἄγρυπνος φρουρὸς ὀφείλει νὰ μεριμνᾶ γιά τὴ σωτηρία τῶν ἐνοριτῶν του καὶ τὴν ἀσφαλῆ ἐπάνοδο τῶν πεπλανημένων παιδιῶν του στὴ λογικὴ ποίμνη τοῦ Χριστοῦ γιὰ τὴν ὁποία ὁ Κύριος πάνω στὸ Σταυρό ἔχυσε τὸ πολυτιμότατο Αἷμα Του.
Κάθε ποιμαντική μας δράση καὶ κάθε ἐνοριακή μας πρωτοβουλία θὰ παραμένει ἀνενεργὴ καὶ δὲν θὰ εὐδοκιμεῖ, ἄν δὲν ἐργαστοῦμε ἐξαντλητικὰ στὸ στάδιο τῆς μετανοίας καὶ τῆς μεταστροφῆς τῶν ἁμαρτανόντων μελῶν τῆς ἐνορίας μας. Τὸ ἐξομολογητήριο πρέπει νά γίνει ἡ ἀπαντοχὴ κάθε πιστοῦ καὶ ὁ πνευματικός του πατήρ, ὁ νοητὸς Μωϋσῆς ποὺ θὰ τὸν περάσει μέσῳ τῆς ἐρυθρᾶς θαλάσσης ἀπὸ τὴν αἰχμαλωσία τῆς Αἰγύπτου στὴ γῆ τῆς ἐπαγγελίας. Γιὰ νὰ μπορέσει ὅμως νὰ ἀναδειχθεῖ θεραπευτὴς τῶν λαβωμένων ἀπὸ τὴν ἁμαρτία παιδιῶν του πρέπει πρῶτα ὁ ἴδιος νὰ ἔχει τὴν ἀναφορά του σὲ χαρισματοῦχο πνευματικό. Ἄν ἀγνοεῖ ὁ ἴδιος τὸ μυστήριο πῶς θὰ τὸ μεταδώσει στὰ πνευματικά του τέκνα; Ἄν δὲν ἀναβαπτίζεται συχνότατα στὸ πετραχήλι τοῦ γέροντός του πῶς θὰ ἀναδειχθεῖ ἰατρὸς ψυχῶν γιὰ τὸ ποίμνιό του;
Δυστυχῶς στὴ σύγχρονη ἐποχὴ καλούμεθα ὡς πνευματικοὶ πατέρες νὰ ἀκροβατοῦμε ἀνάμεσα στὰ ὅρια τῆς μυστηριακῆς ψυχοθεραπείας καὶ τῆς κοσμικῆς ψυχολογίας. Πρέπει νὰ ἀντισταθοῦμε σθεναρά στὴν μετατροπὴ τῆς ἐξομολόγησης ἀπὸ μυστήριο τῆς σωτηρίας σὲ συζήτηση ψυχολογικῆς στήριξης. Οἱ προσερχόμενοι στὴν ἐξομολόγηση, εἴτε ἀσυναίσθητα ἐξαγορεύουν τὶς ἁμαρτίες τους, συνήθως Πάσχα και Χριστούγεννα είτε ἐπιθυμοῦν νὰ λαμβάνουν συμβουλὲς ποὺ ἀφοροῦν τὴν καθημερινότητα τοῦ βίου τους.
Ὀφείλουμε ὡς ἐκ τούτου νὰ ἐπαναπροσδιορίσουμε τὴν πνευματική μας σχέση μὲ τὰ μέλη τῆς ἐνοριακῆς μας κοινότητας. Νὰ μεταδώσουμε τὸ ἀλάνθαστο καὶ «ὑγιές πατερικὸ ἦθος τοῦ μυστηρίου τῆς ἐξομολογήσεως. Ἡ ἐξομολόγηση εἶναι ἐπαναπροσδιορισμὸς τῆς σχέσεώς μας μὲ τὸ Θεὸ μέσα ἀπὸ τὴν κοπιώδη ἐργασία τῆς αὐτογνωσίας, τῆς αὐτομεμψίας, τῆς ταπεινώσεως καὶ κυρίως τῆς χαρισματικῆς ἐπανένταξης στὴ μυστηριακὴ ζωὴ τῆς Ἐκκλησίας.
Ὁ Πνευματικὸς δὲν διαδραματίζει ἄλλον ρόλο ἀπὸ αὐτὸν τοῦ ἐγγυητῆ μεταξὺ ἐξομολογούμενου καὶ Θεοῦ. Ἐγγυᾶται τὴν εἰλικρινῆ μετάνοιά του πρὸς τὸν Θεό, τοῦ καθορίζει τὴν ἀναγκαία θεραπευτικὴ ἀγωγὴ ποὺ πρέπει νὰ ἀκολουθήσει γιὰ νὰ ἀποθεραπευτεῖ ἀπὸ τὴν ἁμαρτία καὶ τὸν διαβεβαιώνει ὅτι ἔλαβε τὴν συγχώρηση ἀπὸ τὸν Χριστό, τονίζοντάς του ὅμως τὸν ἀψευδῆ λόγο Του: «Ἴδε ὑγιὴς γέγονας μηκέτι ἁμάρτανε».
Ἕνα ἄλλο πεδίο ἱερατικῆς διακονίας εἶναι ἡ διδαχὴ τοῦ εὐαγγελικοῦ λόγου. Τὸ θεῖο κήρυγμα ἀποτελεῖ γιὰ τὴ ζωὴ τῆς ἐνορίας, τὴν πνευματικὴ καὶ ἠθικὴ ἀντίσταση στὶς μεθοδεῖες τοῦ πονηροῦ καὶ στὶς καταστροφικὲς παρενέργειες ποὺ προκαλεῖ τὸ κοσμικὸ φρόνημα. Ὁ ἱερέας ὀφείλει νὰ ἀναζητᾶ εὐκαιρίες ὄχι νὰ διδάξει, ἀλλὰ νὰ ἐμπνεύσει τὸν πιστὸ λαὸ νὰ παραμείνει πιστὸς τηρητὴς τοῦ θείου νόμου καὶ νὰ ἐφαρμόζει ἀβίαστα τὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ, ἀκόμη καὶ στὴν πιὸ ἁπλή ἔκφανση τοῦ βίου του.
Χρειάζεται ὅμως ἰδιαίτερη προσοχὴ στὸν τρόπο, στὴ μέθοδο καὶ στὴ χαρισματικὴ δεινότητα ποὺ θὰ ἐπιδείξουμε στὴν ἄσκηση τῆς ἱερᾶς αὐτῆς διακονίας. Παρατηρεῖται συχνὰ τὸ φαινόμενο, τὸ κήρυγμά μας νὰ εἶναι τόσο καυστικὸ ὥστε νὰ κατακαίει ὅπως ὁ λίβας κάθε εὐαίσθητη πληγωμένη ἀπὸ τὴν ἁμαρτία ψυχὴ. Συχνότερα ὅμως εἶναι τόσο χλιαρὸ καὶ ἀδιάφορο γιὰ τὴν ἠθικὴ καὶ πνευματικὴ συγκρότηση τῶν ἀκροατῶν, μὲ λόγο ξύλινο, γεμάτο κομπασμὸ καὶ ἔπαρση, ὥστε ὁ μόνος ποὺ τὸ ἀκούει νὰ εἶναι ὁ ταλαίπωρος ἑαυτός μας. Τὸ κήρυγμα αὐτὸ δὲν μπορεῖ νὰ τὸ ἀποδεχθεῖ ὁ διψασμένος γιὰ θεῖο λόγο πιστὸς καὶ πολὺ περισσότερο τὸ ἀπορρίπτει ὁ μόνος Ἱεροκήρυκας, ὁ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστός.
Ὁ λαὸς ἔχει ἀνάγκη ἀπὸ πατερικὸ λόγο, ἀπὸ διδαχὴ ποὺ οἰκοδομεῖ καὶ δὲν ἀποδομεῖ. Ὁ σύγχρονος ἄνθρωπος ἔχει κουραστεῖ νὰ ἐπιπλήττεται, νὰ βασανίζεται ἀπὸ ἄκριτα «πρέπει καὶ μή», χωρὶς συγχρόνως νὰ τοῦ παρουσιάζεται τὸ ἀκριβὲς ἁγιοπνευματικὸ βίωμα. Δὲν εἶναι τυχαῖο πὼς ὁ Θεὸς ὁμίλησε στὸν προφήτη Ἠλία ὄχι μὲ τὸ σεισμὸ ἤ τὸ πύρ, ἀλλὰ ὡς φωνὴ αὔρας λεπτῆς.
Ἄς προσέξουμε πολὺ τὴν προετοιμασία ἀκόμη καὶ τοῦ πιὸ ἁπλοῦ κηρύγματός μας. Ἄς μὴν κομπάζουμε γιὰ τὴν πανεπιστημοσύνη μας ἤ τὶς θεολογικές μας γνώσεις. Ἄς μὴν ἐμπιστευθοῦμε τὸ χάρισμα τοῦ λόγου ποὺ μπορεῖ ὄντως νὰ διαθέτουμε. Ἄς συναισθανθοῦμε ὅτι τὴν ὥρα τῆς ὁμιλίας δανείσαμε τὸ στόμα μας στὸ Χριστὸ καὶ κάθε λόγος ποὺ θὰ ἐξέλθει ἀπὸ αὐτὸ μαρτυρεῖ τὸ βίωμα, τὸ φρόνημα καὶ τὴν ἐμπειρία ποὺ ἀποκτήσαμε ἀπό τὴ ζωή μας κοντὰ στὸ Χριστό.
Πολλοί πατέρες, ἔμπειροι στὴ διακονία τοῦ Λόγου, ἐναπέθεταν προσευχητικὰ σ' Ἐκεῖνον κάθε κηρυκτική τους προσπάθεια καὶ θερμῶς παρακαλοῦσαν τὸν Κύριο νὰ ἀμβλύνει κάθε ἀναμενόμενη ἀνθρώπινη ἀδυναμία γιὰ νὰ μὴν πλήξουν μὲ τὴν ἀστοχία τους τὴν πίστη τῶν ἀνθρώπων καὶ τὸ κύρος τῆς Ἐκκλησίας. Μιλοῦσαν ἁπλά καὶ ταπεινά, ὄχι πρὸς ἐπίδειξη ἀλλά πρὸς πνευματικὴ συγκρότηση, πρῶτα τοῦ ἑαυτοῦ τους καὶ ἔπειτα τοῦ ποιμνίου τους. Δίδασκαν ὅσα ἐμπράκτως τηροῦσαν καὶ ὁμιλοῦσαν γιὰ ὅσα πρῶτοι ἐκεῖνοι ἐφάρμοζαν.
Ὅταν ξεχνᾶμε τὸ καθῆκον τῆς διάδοσης τοῦ Εὐαγγελίου στὸν κόσμο, τὸ ἀποτέλεσμα εἶναι ἡ γενική ἐκκοσμίκευση. Καὶ ἄν ἡ δυσπιστία ἐπιμένει καὶ ὁλόκληρος ὁ κόσμος ἐξακολουθεῖ νὰ μὴν μεταστρέφεται, παρὰ τὴν κήρυξη τοῦ θείου λόγου, τότε δεν πρέπει να απογοητευόμαστε, ἀλλά νὰ φέρνουμε στὸ νοῦ μας τὰ λόγια τοῦ Κυρίου ὅτι πολλοὶ προσκαλοῦνται, ἀλλὰ λίγοι ἐπιλέγονται.
Ὅλα τὰ παραπάνω δὲν ἔχουν σκοπὸ νὰ μᾶς κλονίσουν ὥστε νὰ ἀποφεύγουμε νὰ ἐπιτελοῦμε ἀνελλιπῶς τὸ ἱερό μας καθῆκον ὅπως αὐτὸ οἱ ἱεροὶ κανόνες ρητῶς ἐπιτάσσουν. Σκοπὸ ἔχουν νὰ ἀναδείξουν τὴν σπουδαιότητα τοῦ θείου κηρύγματος καὶ νὰ συνεγείρουν τὸν καθένα ἀπὸ ἐμᾶς νὰ συναισθανθεῖ πόσο ἀναγκαῖο εἶναι γιὰ τὴ θεάρεστη ζωὴ τῆς ἐνορίας. Ὁ ἀπόστολος Παῦλος στὴν πρὸς Ρωμαίους ἐπιστολή του ὑπερτονίζει τὴν ἀξία τοῦ κηρύγματος καὶ προσκαλεῖ ὅλους μας στὴ μετὰ συνέσεως διακονία του μὲ τὸ λόγο του: «Πῶς δέ πιστεύουσιν οὗ οὐκ ἤκουσαν; πῶς δέ ἀκούσουσι χωρίς κηρύσσοντος;».
Θὰ ἦταν παράλειψη νὰ μὴν ἀναφέρουμε στὴν ἀποψινή μας σύναξη καὶ ἕνα ἐπιπλέον πεδίο ποιμαντικῆς δράσεως ποὺ ἴσως ἀπὸ ὑπερβολικὴ ἐξοικείωση μὲ τὰ τελούμενα ἔχουμε γίνει ἀφορμὴ ὡς λειτουργοὶ νὰ τραυματίζεται ἡ συνείδηση τῶν πιστῶν καὶ νὰ πληγώνεται τὸ κύρος τῆς Ἐκκλησίας. Ἀναφέρομαι στὴν τέλεση τῶν ἱερῶν μυστηρίων καὶ ἄλλων ἁγιαστικῶν πράξεων ἐντὸς ἤ ἐκτὸς τοῦ ἱεροῦ ναοῦ.
Μᾶς διαφεύγει δυστυχῶς τὸ γεγονὸς ὅτι δὲν εἴμαστε τελετουργοὶ κοσμικῶν ἐκδηλώσεων, ἀλλὰ ἱερουργοὶ ἱερῶν μυστηρίων τὰ ὁποῖα μὲ τὴν ἁγιοπνευματική τους Χάρη ἁγιάζουν κάθε πτυχὴ τῆς ἀνθρώπινης ζωῆς. Οἱ καιροὶ ἀναμφισβήτητα εἶναι πονηροὶ ἀλλὰ ὅπου «ἐπλεόνασεν ἡ ἁμαρτία, ὑπερεπερίσσευσεν ἡ χάρις». Σ' ἐμᾶς κυρίως ἔγκειται ἡ διαφύλαξη τῆς ἱεροποίησης κάθε τελουμένου μυστηρίου ἀλλὰ καὶ ἡ κατηχητικὴ προετοιμασία ὅσων οἰκειοθελῶς προσέρχονται σὲ αὐτό.
Ἡ ἱεροπρεπής τέλεσή τους, ἡ ἐπιμελημένη προπαρασκευή κάθε πτυχῆς ποὺ σχετίζεται μὲ αὐτὰ καὶ κυρίως ἡ δική μας προσευχητικὴ διάθεση καὶ ὄχι ἐπιδεικτική ἐξοικείωση, θὰ ἐπιφέρει πολὺ σύντομα τοὺς ἀναμενόμενους καρπούς. Ὅσο ἀδιάφοροι καὶ ἄν προσέρχονται οἱ πιστοί, εὐθύνονται σίγουρα πολὺ λιγότερο ἀπὸ τοὺς ἐξοικειωμένους καὶ συγχωρέστε γιὰ τὸν χαρακτηρισμό «βέβηλους» τελετουργούς. Τοῦ λαοῦ τὰ παραπτώματα ὁ ἱερός Χρυσόστομος τὰ ὀνομάζει κατὰ τὴν ὥρα τῆς θεἰας λειτουργίας ἀγνοήματα. Τὶς δικές μας λειτουργικὲς ἀστοχίες, σοβαρὰ ἐγκλήματα.
Μία ἄλλη πτυχὴ τῆς ἐνοριακῆς ζωῆς εἶναι ἡ κατήχηση τῆς νεότητας καὶ ἡ δημιουργία διαφόρων κατηχητικῶν σχολῶν πρὸς οἰκοδομὴ τῶν πιστῶν.
Κατὰ τὴ διάρκεια τῶν δύο τελευταίων δεκαετιῶν, τὸ ζήτημα τῆς κατηχήσεως τῶν νέων ἀπασχόλησε πολύ τὴν Διοικοῦσα Ἐκκλησία καὶ ἔγινε προσπάθεια νὰ ἀναληφθεῖ κάθε ἀνανεωτικὴ πρωτοβουλία, ἡ ὁποία θὰ μποροῦσε νὰ ἔχει εὐεργετικὴ ἐπίδραση στὸν εὐαίσθητο ἀλλὰ νευραλγικὸ αὐτὸ τομέα τῆς ἐνοριακῆς δράσεως.
Δυστυχῶς τὰ προσδοκώμενα ἀποτελέσματα φάνηκαν πολὺ πτωχὰ σὲ σχέση μὲ τὶς θυσίες ποὺ κατεβλήθησαν. Ἀκόμη καὶ σήμερα ἀναζητοῦνται τρόποι καὶ μέθοδοι ποὺ θὰ ἐπαναφέρουν τοὺς νέους στὴν Ἐκκλησία, εἴτε μὲ πρωτοβουλίες ἀρκετὰ προχωρημένες ὅπως τὰ «INTERNET CAFES» ἤ οἱ πολυχῶροι ψυχαγωγίας ἐντὸς ἐκκλησιαστικῶν χώρων εἴτε μὲ συνηθισμένους τρόπους κατηχητικῆς δράσεως. Ὅλες οἱ παραπάνω δυσκολίες ἕνα γεγονὸς ἴσως φανερώνουν περίτρανα. Ἡ κατήχηση τῆς νεότητας δὲν εἶναι κάτι εὐκαιριακὸ ποὺ μπορεῖ νὰ ἀντιμετωπιστεῖ μὲ πειραματισμοὺς ἤ μὲ ἀντιγραφὲς πρακτικῶν ποὺ ἐκδηλώνονται στὸ κοσμικὸ περιβάλλον, ἀλλὰ μὲ πολλὴ προσευχὴ καὶ πολλὴ σύνεση, μήπως καταφέρουμε νὰ τοὺς ὁδηγήσουμε στὴν Ἐκκλησία ἀπὸ τὴν κεντρικὴ θύρα καὶ ἀποχωρήσουν ἀπογοητευμένοι ἀπὸ τὴν πλαϊνὴ ἀπορρίπτοντας κάθε κατηχητική μας ἐνέργεια.
Ὀφείλουμε νὰ ἐργαστοῦμε μὲ γνώμονα ἀφενὸς μὲν τὴν ἀλήθεια καὶ τὴν παράδοση τῆς Ἐκκλησίας ἀφετέρου δὲ ἀναλογιζόμενοι τὶς προκλήσεις τῶν καιρῶν καὶ τὶς ἁλματώδεις ἀλλαγὲς ποὺ παρατηροῦνται κυρίως στὸ χῶρο τῆς ἐκπαίδευσης. Ἡ ἀποπομπὴ ἀπὸ τὰ σχολεῖα ὄχι μόνο τῶν κληρικῶν, ἀλλὰ ἀκόμη καὶ αὐτῆς τῆς χριστιανικῆς πίστεως, μᾶς ὠθεῖ ἐπιτακτικὰ νὰ ἀναλάβουμε πρωτοβουλίες ποὺ δὲν θὰ ἐπαναλάβουν τὰ λάθη τοῦ παρελθόντος.
Ἡ ὀρθόδοξη χριστιανικὴ κατήχηση στὸ χῶρο τῆς ἐκπαίδευσης θεωρεῖται τροχοπέδη καὶ ἀντικαθίσταται βαθμιαῖα καὶ μεθοδικὰ μὲ τὸ διαθρησκειακὸ μάθημα τῶν θρησκευτικῶν. Ἡ οἰκογένεια ἀπομακρύνεται ὅλο καὶ περισσότερο ἀπὸ τὸν πατροπαράδοτο τρόπο χριστιανικῆς ζωῆς καὶ ἐπιλέγει συνειδητὰ σύγχρονες ἀγνωστικιστικὲς θεωρίες γιὰ νὰ καλύψει τὰ ἀδιέξοδά της. Καλούμαστε λοιπὸν ὡς ποιμένες τῆς Ἐκκλησίας μέσα σ' αὐτὸ τὸ ἐχθρικὸ ἤ ἀδιάφορο πρὸς τὰ θέματα τῆς πίστεως ἐκπαιδευτικὸ καὶ οἰκογενειακὸ περιβάλλον, νὰ ἐπανακτήσουμε τὸν ἱεραποστολικό μας ζῆλο καὶ νὰ ἀναλάβουμε κατηχητικὲς δράσεις ποὺ θὰ ἐπανευαγγελίσουν τὴν ἀλήθεια τῆς πίστεως στοὺς ἀνθρώπους χωρὶς ἀφορισμοὺς καὶ μεγαλόστομες ὑποσχέσεις.
Ἄς ξεκινήσουμε ἀπὸ τὰ ἁπλά καὶ ἄς ἀφήσουμε τὰ μεγαλόπνοα σχέδια σ' ἐκείνους ποὺ ἔχουν τὴν εὐθύνη ἑνὸς γενικότερου σχεδιασμοῦ τῆς νεανικῆς κατηχήσεως. Ἄς ὀργανώσουμε στὴν ἐνορία μας ὅλες τὶς βαθμίδες τῆς κατηχητικῆς ἐκπαίδευσης, ὄχι μὲ κριτήρια ἀνταγωνισμοῦ ἤ πλειοψηφικῆς ὑπεροχῆς ἔναντι τῶν ἄλλων ἐνοριῶν, ἀλλὰ μὲ γνώμονα τὴν εὐθύνη ποὺ ἔχουμε ἀναλάβει ἐκ Θεοῦ προσέχοντας πολὺ στὴν ἐπιλογὴ αὐτῶν ποὺ θὰ μᾶς πλαισιώσουν στὸ κατηχητικὸ καὶ σὲ κάθε ἄλλο ἐνοριακὸ ἔργο.
Οἱ κατηχητὲς στὴν πρωτοχριστιανικὴ Ἐκκλησία ποὺ τελοῦσε κάτω ἀπό συνθῆκες διωγμοῦ ἤ φιλοσοφικῆς λοιδορίας, παρόμοιες μὲ αὐτὲς ποὺ ἀντιμετωπίζουμε καὶ ἐμεῖς σήμερα, δὲν ἦταν πρόσωπα τυχαίας ἐπιλογῆς. Ἀποτελοῦσαν τὸν φλογερὸ πυρήνα τῆς ἐνοριακῆς ζωῆς καὶ τὰ κριτήρια ἐπιλογῆς τους ἦταν ὄχι μόνο αὐστηρὰ ἀλλὰ καὶ πολὺ ἀπαιτητικά. Ἐμεῖς συνήθως ἐπιλέγουμε τοὺς συνεργάτες μας στὸ κατηχητικὸ ἔργο μὲ μοναδικὸ στόχο νὰ καλύψουμε τὸ κενὸ τῆς θέσεως τοῦ κατηχητοῦ, πιστεύοντας ὅτι ἔτσι λύσαμε τὸ πρόβλημα, ἐπιβλέποντας μάλιστα μακρόθεν τὴν ὅλη κατηχητικὴ ἐργασία. Ἴσως ὅμως μὲ αὐτήν τὴν πρόχειρη ἐπιλογή μας ἀντὶ νὰ λύσουμε ἕνα βασικὸ πρόβλημα τῆς ἐνοριακῆς μας ζωῆς νὰ δημιουργήσουμε πολλὰ περισσότερα καὶ ὄχι μόνο στὸν τομέα αὐτόν.
Τεράστια ἐπιπλέον εὐθύνη ἔχουν καὶ οἱ εὐσεβεῖς οἰκογένειες τῆς ἐνορίας μας ποὺ δὲν ἀνταποκρίνονται στὸ κάλεσμά μας καὶ δὲν ἐνδιαφέρονται ἐξ ἴσου γιὰ τὴν κατηχητικὴ διδασκαλία τῶν παιδιῶν τους ὅπως πράττουν μὲ τὴ στοιχειώδη ἐκπαίδευσή τους. Ἀδιαφοροῦν ἄν τὰ παιδιά τους ἐκτὸς ἀπὸ ξένες γλῶσσες ἤ πολεμικὲς τέχνες ὀφείλουν νὰ διδάσκονται τὴν ἐν Χριστῷ ζωὴ καὶ τὰ οὐσιώδη τῆς χριστιανικῆς πίστεως. Ἡ ἄγνοια αὐτὴ δυστυχῶς μεταφέρεται ἀπὸ γενιὰ σὲ γενιὰ καὶ σὲ λίγα χρόνια ἡ κατηχητική μας προσπάθεια θὰ παρακολουθεῖται ἀποκλειστικὰ ἀπὸ τοὺς παπποῦδες καὶ τὶς γιαγιάδες τῆς ἐνορίας μας.
Ἕνας ἀκόμη εὐαίσθητος τομέας τῆς ἐνοριακῆς δράσεως εἶναι τὸ φιλανθρωπικὸ ἔργο τῆς ἐνορίας καὶ ἡ ἀποτελεσματικότητά του στὶς ὁλοένα αὐξανόμενες ἐπισιτιστικὲς ἀνάγκες τῶν ταλαιπωρημένων ἀπὸ τὴν ἀνθρωπιστικὴ κρίση συνανθρώπων μας. Ἡ φιλανθρωπικὴ δράση τῆς Ἐκκλησίας δὲν εἶναι φαινόμενο ποὺ προέκυψε συγχρόνως μὲ τὴν οἰκονομικὴ κρίση τῶν τελευταίων ἕξι ἐτῶν. Εἶναι ἕνα πάγιο καὶ διαχρονικὸ ἔργο τῆς Ἐκκλησίας μὲ σκοπὸ νὰ ἀνακουφίζει κατὰ τὸ δυνατὸν τὶς ὑλικὲς ἀνάγκες τῶν ἐνδεῶν ἀδελφῶν μας, μὲ τρόπο ἀθόρυβο, σεβόμενο ἀπολύτως τὴν ἀνθρώπινη ἀξιοπρέπεια.
Ἀρκετὲς φορὲς παρατηρεῖται τὸ φαινόμενο, οἱ ἐφημέριοι νὰ συναγωνίζονται σὲ κοινωνικὲς καὶ φιλανθρωπικὲς δράσεις τὸν κατ'ἐξοχήν φορέα κοινωνικῆς πρόνοιας ποὺ εἶναι τὸ κράτος, ἐπιδεικνύοντας μάλιστα καὶ ἕναν ἔντονο φιλανθρωπικό ἀκτιβισμό, μιμούμενοι κατὰ πολὺ τὶς λεγόμενες μὴ κυβερνητικὲς ὀργανώσεις. Ἄν τὸ πράττουν χωρὶς νὰ ἀμελοῦν τὰ ὑπόλοιπα ποιμαντικά τους καθήκοντα εἶναι πράγματι ἀξιέπαινοι. Ἄν ὅμως ἔχουν ἀναγάγει τὴν φιλανθρωπική τους δράση σὲ κύριο ἔργο καὶ τὰ ὑπόλοιπα ἐφημεριακά τους καθήκοντα σὲ πάρεργο, τότε ἡ εὐθύνη τους εἶναι ἀναπολόγητη.
Τὸ φιλανθρωπικὸ ἔργο κάθε ἐνορίας ὀφείλει νὰ ἐπουλώνει κοινωνικὲς ἀδικίες, νὰ καλύπτει βασικὲς ἀνάγκες ἐπισιτισμοῦ τοῦ πάσχοντος πληθυσμοῦ, νὰ ἐφευρίσκει τρόπους κοινωνικῆς ἀνακούφισης ἐνδεῶν ἀδελφῶν μας, ἀλλὰ κυρίως νὰ χορηγεῖ τὸ Πνεῦμα τὸ Ἅγιον στοὺς πιστοὺς ἀφοῦ Αὐτὸ συγκροτεῖ τὸ θεσμὸ τῆς Ἐκκλησίας. Εἶναι λυπηρὸ τὸ γεγονὸς νὰ προβάλλεται ἐντέχνως εἴτε ἀπὸ τοὺς θεσμοὺς τῆς πολιτείας εἴτε ἀπὸ πρόσωπα τοῦ πολιτικοῦ βίου πὼς ἡ μοναδικὴ προσφορὰ τῆς Ἐκκλησίας στὸ σύγχρονο κόσμο εἶναι ἡ φιλανθρωπική της δράση, ἀγνοώντας ἐπιδεικτικὰ ἄν ὄχι ὑπονομευτικά κάθε ἄλλη πνευματική, πολιτισμικὴ καὶ ποιμαντική της εὐεργεσία στὸ λαὸ καὶ στὸν τόπο.
Ὀφείλουμε ὡς ἐκ τούτου νὰ ἐπανεξετάσουμε τὴ δράση μας καὶ νὰ κατανοήσουμε πρῶτοι ἐμεῖς ὅτι δὲν εἴμαστε κοινωνικοὶ ἐργάτες οὔτε οἱ ἐνορίες μας φιλανθρωπικὰ σωματεῖα ποὺ εὐκαιριακὰ πασχίζουν νὰ ἐνισχύσουν τὸ κοινωνικό τους προφίλ. Τὶς ἐπισιτιστικὲς ἀνάγκες τῶν ἀνθρώπων μποροῦμε νὰ τὶς καλύψουμε μὲ τὶς ἐκούσιες, εὐγενικές προσφορὲς τῶν προσερχομένων πιστῶν, ποὺ μᾶς ἐμπιστεύονται πρωτίστως γιὰ τὴν λειτουργικὴ καὶ πνευματική μας διακονία, παρὰ γιὰ τὴν ἀκτιβιστική μας ἱκανότητα. Ἄν ἀδειάσουν οἱ ἐκκλησίες μας ἀπὸ πιστούς, ἔχουμε ἀναλογιστεῖ τὶ εἴδους βοήθεια θὰ ἀντιπροσφέρουμε στοὺς πάσχοντες καὶ ἐνδεεῖς ἐνορίτες μας;
Πρέπει ἐπίσης νὰ προσέξουμε ὅλως ἰδιαιτέρως καὶ τοὺς τρόπους ἐξοικονόμησης χρημάτων ἤ ὑλικῶν ἀγαθῶν πρὸς ἐξυπηρέτηση τοῦ φιλανθρωπικοῦ μας ἔργου. Συνεστιάσεις, χοροεσπερίδες, φιλανθρωπικὰ συμπόσια καὶ ἄλλες παρόμοιες κοσμικοῦ τύπου δράσεις, μπορεῖ περιστασιακὰ νὰ γεμίζουν τὸ φιλόπτωχο ταμεῖο μας ἀλλά ἐνδέχεται συγχρόνως νὰ ἐλαχιστοποιοῦν τὴν πνευματικὴ ἐμβέλεια τῆς ἐνοριακῆς μας δράσεως.
Ἄς μὴν μᾶς διαφεύγει ὅτι ἐντὸς τῆς Ἐκκλησίας ὁ κάθε σκοπὸς δὲν ἁγιάζει τὰ μέσα καὶ κυρίως ἄς ἐνθυμούμεθα τὸν ἔπαινο τοῦ Κυρίου γιὰ τὸ δίλεπτο τῆς χήρας καὶ ἄς ἀποφεύγουμε ἐπιμελῶς νὰ μὴ μιμηθοῦμε τὸν μαθητὴ ἐκεῖνο ποὺ ἤθελε νὰ πουλήσει τὸ μύρο μὲ τὸ ὁποῖο ἡ πόρνη ἄλειψε τοὺς ἀχράντους πόδας τοῦ Κυρίου μας, δῆθεν γιὰ ἐλεημοσύνη πρὸς τοὺς πτωχούς.
Σεβασμιώτατε, Ἅγιε Μητροπολῖτα Κυθήρων καὶ Ἀντικυθήρων κ. Σεραφείμ.
Περαίνοντας τὴν εἰσήγησή μου, θὰ ἤθελα ὁλοψύχως νὰ σᾶς εὐχαριστήσω ὄχι μόνο γιὰ τὴν τιμὴ ποὺ ἐπιφυλάξατε στὴν ἀναξιότητά μου νὰ ὁμιλήσω στὴ φετινὴ κληρικολαϊκὴ σύναξη τῆς καθ' Ὑμᾶς Ἱερᾶς Μητροπόλεως, ἀλλὰ κυρίως γιὰ τὴν ἐμπιστοσύνη ποὺ ἐπιδείξατε στὸ πρόσωπό μου, ἐπιτρέποντάς μου νὰ ἐκφράσω τοὺς ποιμαντικούς μου προβληματισμοὺς ἐνώπιον πολλῶν καὶ σεβάσμιων κληρικῶν, μὲ ἐμπειρία σίγουρα πολὺ μεγαλύτερη ἀπὸ τὴν δική μου στὸ ἐνοριακὸ ἔργο.
Συγχωρέστε με ἀδελφοὶ ἄν τόλμησα νὰ εἰσηγηθῶ στὴν ἀγάπη σας πράγματα γνωστὰ σ' ἐσᾶς ἀπὸ τὴν μακρόχρονη ἱερατική σας διακονία. Θεωρῆστε παρακαλῶ ὅσα σᾶς παρουσίασα, ὡς στεναγμοὺς ἀλαλήτους ἑνὸς ἀδελφοῦ κληρικοῦ ποὺ ἀγωνίζεται σὲ μιὰ πολυπληθῆ ἐνορία μιᾶς πολύβουης πόλεως τοῦ λεκανοπεδίου τῆς Ἀττικῆς. Συγκρατήσατε ὅσα ἡ ἱερατική σας συνείδηση κρίνει πὼς μποροῦν νὰ ἐφαρμοστοῦν στὸ εὐλογημένο καὶ θεοτοκοσκέπαστο νησὶ τῶν Κυθήρων καὶ ἀγνοεῖστε ὅσα πάλι ἐσεῖς κρίνετε ὅτι δὲν ὑπηρετοῦν τὸ ἦθος καὶ τὸ φρόνημα ποὺ ὁ Σεβασμιώτατος σᾶς ἔχει μεταδώσει μὲ τὴν δεκαετῆ καὶ πλέον ἐπισκοπική του ποιμαντορία.
Θὰ ἤθελα κλείνοντας νὰ παρακαλέσω τοὺς λαϊκοὺς ἀδελφούς μας ποὺ συγκροτοῦν μαζὶ μὲ τὸν ἐπίσκοπο καὶ τὸν τοπικὸ κλῆρο τὸ εὐλογημένο ποίμνιο τῶν Κυθήρων νὰ πλαισιώσουν μὲ ἐμπιστοσύνη καὶ θυσιαστικὴ ἀνταπόκριση κάθε ἐνοριακὴ δράση ποὺ ἀναλαμβάνεται ἀπὸ τὴν τοπικὴ Ἐκκλησία. Πρόθυμα νὰ ὑπακούουν στὸν ἐπίσκοπο καὶ στὸν ἱερέα τους, γιατὶ χωρὶς ὑπακοὴ στὰ κελεύσματα τῆς Ἐκκλησίας κανένα ἔργο, ὅσο πρωτοποριακὸ ἤ ὀργανωμένο καὶ ἄν ἀναληφθεῖ, δὲν πρόκειται νὰ εὐδοκιμήσει. Ἡ Ἐνορία νὰ γίνει τὸ σπίτι σας καὶ ὁ ἐφημέριός σας ὁ πνευματικός σας πατέρας. Τότε ἡ εὐλογία τοῦ Θεοῦ θὰ ξεχειλίζει στὴ ζωή σας καὶ τὸ φορτίο τῶν βιοτικῶν κυμάτων σας θὰ γίνεται ἐλαφρύτερο.
«Ἡ χάρις τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ καὶ ἡ ἀγάπη τοῦ Θεοῦ καὶ Πατρὸς καὶ ἡ κοινωνία τοῦ Ἁγίου Πνεύματος εἴη μετὰ πάντων ὑμῶν».
Εὐχαριστίες στόν κ.Τάκη Πολίτη (ΑΝΤΕΛΙΝ FM) γιά τίς ὄμορφες φωτογραφίες του.